آگاهی روح
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آگاهی روح، روح انسان، خانواده، زیارت، فرشتگان، ارواح.
پرسش: این‌که می‌گویند: «روح مرده در آن دنیا آگاه است» یعنی چه؟ از کجا آگاه است؟ آیا از طریق فرشتگان با این دنیا در ارتباط است؟
پاسخ: از آیات قرآن و روایات وارده از
ائمه معصومان استفاده می‌شود که ارواح می‌توانند پس از
مرگ به عالم دنیا رجوع کرده و از احوال خویشان خود و... آگاه شوند و نقش
فرشتگان الهی، هم به‌عنوان واسطه در این کار، نه‌تنها نفی نشده است، بلکه به آن تصریح شده است.
در روایات آمده است:
۱. «به‌درستی که
مؤمن خانواده خویش را زیارت می‌کند؛ پس آن‌چه را دوست دارد، می‌بیند و آن‌چه را ناخوش‌آیند دارد، از او پوشیده می‌شود».
۲. «خداوند فرشته‌ای را با او روانه می‌کند تا چیزهایی را به او نشان دهد که شاد شود و ...».
برای روشن شدن پاسخ توجه به چند نکته ضروری است:
انسان دارای دو بعد
روح و بدن است و جای هیچ‌گونه انکاری نیست که حقیقتی به نام روح در انسان‌ها وجود دارد.
روح انسان، جوهری است مجرد که زنده و توانا و دانا و مختار است که از آن به نفس ناطقه یا روان هم تعبیر می‌شود.
تعلق روح به بدن تعلق تدبیری است؛ یعنی روح دارای حیات بالاصاله است و تا به بدن متعلق است، بدن نیز از وی کسب حیات می‌کند و هنگامی که از بدن مفارقت نمود، بدن خواص
حیات خود را از دست می‌دهد و تدریجاً متلاشی می‌شود؛ گرچه روح هم‌چنان به حیات خود ادامه می‌دهد.
پژوهش‌های عقلانی در باب
زندگی پس از مرگ، می‌تواند به اثبات مطالب کلی مثل بقای روح یا
ضرورت معاد بپردازد؛ اما جزئیات مسائل پس از مرگ را باید از طریق
وحی و بیانات
ائمه علیهم‌السلام دریافت نمود.
از
آیات و
روایات در این زمینه استفاده می‌شود که
روح انسان‌ها پس از مرگ می‌توانند از مسائل دنیا آگاهی پیدا کنند.
برای نمونه به چند
روایت در این زمینه توجه کنید:
اسحاق بن عمار از
امام کاظم علیه‌السلام پرسید: آیا مؤمن
خانواده خویش را زیارت می‌کند؟
امام علیه‌السلام فرمود: «آری، گفتم: چه‌قدر؟ فرمود: برحسب فضایلشان؛ پاره‌ای از آنان هر روز و پاره‌ای هر سه روز.»
اسحاق بن عمار می‌گوید: در اثنای کلام حضرت دریافتم که می‌فرمود: کم‌ترین آنان هر جمعه (خانواده خود را زیارت می‌کنند)؛ پس گفتم: در چه ساعتی؟ فرمود: «هنگام زوال خورشید یا مثل آن، پس
خداوند فرشته‌ای را با او روانه می‌کند تا چیزهایی را به او نشان دهد که شاد شود و از وی چیزهایی را بپوشاند که او را غمگین سازد».
امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: «به‌درستی که مؤمن خانواده خویش را زیارت می‌کند؛ پس آن‌چه را دوست دارد، می‌بیند و آن‌چه را ناخوش‌آیند دارد، از او پوشیده می‌شود و به‌درستی که کافر خانواده خویش را
زیارت می‌کند؛ پس می‌بیند آن‌چه ناخوش‌آیند اوست و از او پوشیده می‌شود، آن‌چه را دوست دارد. امام ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: پاره‌ای از ایشان هر جمعه زیارت می‌کنند و پاره‌ای برحسب
عمل خود زیارت می‌کنند».
از آن‌جا که فرشتگان الهی در سلسله علل طولیه قرار دارند و از جمله اسباب الهی هستند، هیچ استبعادی ندارد که ارواح بتوانند به امر خداوند به
عالم دنیا رجوع کرده و از احوال خویشان خود و ... با خبر شوند و در این امر فرشتگان، نقش واسطه‌ای داشته باشند؛ چنان‌که در روایت نیز بدان اشاره شده بود.
پایگاه اسلام کوئست.
