• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آگاهی ارواح بزرگان از زوار خود و اجابت آنها

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: زیارت قبور، ارواح، اولیا، شهدا، قبر، حاجت.

پرسش: آیا اولیا و صلحا از وجود زائر کنار قبرشان مطلع می‌شوند؟ آیا حوائج زوار خود را اجابت می‌کنند؟

پاسخ: ارواح بزرگان از زوار قبرشان خبر دارند و سلام‌ها و دعاهای آنان را جواب می‌دهند و برای آنها دعا می‌کنند. از آنجا که ارواح بزرگان (نظیر انبیا، اولیا، صلحا و شهدا) دارای سعه وجودی هستند و از مرتبه بلند برخوردارند، به طور یقین از امور مادون و مراتب پایین آگاه‌اند؛ در نتیجه می‌توانند از حضور دوستان و محبان خود بر سر قبورشان آگاه شوند و آنها را مشاهده کنند.
بزرگان (انبیا، اولیا و شهدا) نسبت به برآورده شدن حاجت‌های زوارشان در امور مختلف بی‌توجه نیستند و اینکه دعا و طلب حاجت بر سر قبور اولیا پذیرفته می‌شود، مسلماً نقش آنها در این باره مؤثر است. به خصوص آنکه روح آن بزرگواران در دنیا و آخرت، واسطه فیض الهی هستند.


درباره اینکه آیا ارواح بزرگان از زوار خود خبر دارند و از آمدن آنها بر سر قبورشان آگاه می‌شوند یا نه؟

۱.۱ - بیان چند روایت

باید گفت روایات متعددی در این باره آمده است؛ از جمله:

• روایتی است از پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) درباره شهدای احد که فرمود: «ای مردم! آنها را زیارت کنید و به سراغ آنها بروید و بر آنها سلام کنید، سوگند به کسی که جان من به دست اوست، هر مسلمانی تا روز قیامت بر آنها سلام کند، آنها سلام او را پاسخ می‌دهند».
[۱] متقی هندی، علاء‌الدین، کنزالعمال، ج۱۰، ص۳۸۱، ح۲۹۸۹۲، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۳ق.    


• و در روایتی آمده که امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «هرگز سالی یک بار زیارت امام حسین (علیه‌السلام) را رها نکنید؛ زیرا حسین (علیه‌السلام) شاهد برای شما نزد خدا و رسول و علی و فاطمه (علیهم‌السلام) است».
[۲] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۸، ص۴۷، باب ۹۸، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.    


• در روایتی دیگر آمده که امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «فاطمه بنت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) از زوار قبر فرزندش حسین آگاه می‌شود و برای آنها استغفار و طلب آمرزش می‌کند».
[۳] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۸، ص۵۵، باب ۹۸، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.    

از این‌گونه روایات به دست می‌آید که ارواح بزرگان از زوار قبرشان خبر دارند و سلام‌ها و دعاهای آنان را جواب می‌دهند و برای آنها دعا می‌کنند.

در این باره چند دلیل را بیان می‌کنیم:

۲.۱ - آگاه بودن از امور مادون

گذشته از روایات فوق، از آنجا که ارواح بزرگان (نظیر انبیا، اولیا، صلحا و شهدا) دارای سعه وجودی هستند و از مرتبه بلند برخوردارند، به طور یقین از امور مادون و مراتب پایین آگاه‌اند؛ در نتیجه می‌توانند از حضور دوستان و محبان خود بر سر قبورشان آگاه شوند و آنها را مشاهده کنند.

۲.۲ - زنده بودن شهدا

یکی از دلایلی که تأکید می‌کند بزرگان و شهدا زوار خودشان را می‌بینند و از آمدن آنها به زیارت قبورشان آگاه می‌شوند آن است که قرآن کریم، شهدا را زنده دانسته و فرموده: «وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ اَمْوَاتٌ بَلْ اَحْیَاءٌ وَلَکِنْ لَا تَشْعُرُونَ»؛
[۴] بقره/سوره۲، آیه۱۵۴.    
یعنی «کسانی را که در راه خدا کشته می‌شوند، مرده نخوانید؛ بلکه زنده‌اند؛ ولی شما نمی‌دانید».

۲.۲.۱ - مراد از حیات در آیه

گرچه درباره اینکه مراد از (حیات) در این آیه چیست، مفسرین دیدگاه‌های گوناگونی اظهار کرده‌اند،
[۵] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۵۲۱، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۹ش.    
اما در مجموع جای تردید نیست که مراد از این (حیات) حیات خاصی است که نصیب شهدا می‌شود و یک حیات حقیقی است و بی‌تردید حیات حقیقی آثار خاصی دارد
[۶] طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ج۱، ص۳۴۷، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ش.    
[۷] طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ج۱، ص۳۵۱، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ش.
که آگاهی از اظهار محبت دوستان و حضورشان بر سر قبور می‌تواند جزء آن آثار تلقی شود، چنان‌که شهدا نسبت به دوستان و هم‌رزمانشان که در دنیا باقی مانده و هنوز به آنها ملحق نشده‌اند، چنین آگاهی دارند.

۲.۳ - خوشحالی شهدا

در آیه دیگر چنین اشاره شده است: «آنها ـ شهدا ـ به خاطر نعمت‌های فراوانی که خدا از فضل خود به ایشان بخشیده است، خوشحال‌اند و به کسانی که هنوز به آنها ملحق نشده‌اند، بشارت می‌دهند که از مردن نترسند و از فوت متاع دنیا هیچ غمی نخورند».
[۸] آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۶۹.    


۲.۴ - اندوه نداشتن شهدا

در برخی تفاسیر ذیل این آیه آمده: «این جمله تفسیر دیگری هم ممکن است داشته باشد و آن اینکه شهیدان علاوه بر اینکه با مشاهده مقامات برادران مجاهدی که به آنها ملحق نشده‌اند خوشحال‌اند، خودشان هم هیچ‌گونه ‌اندوهی ندارند».
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۱۷۱، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۹ش.    

در مجموع از آیه یادشده می‌توان فهمید که شهدا نسبت به برخی امور در دنیا آگاه‌اند و بعید نیست که آگاه شدن از زوار قبورشان نیز جزء آن امور باشد.

اما درباره اینکه آیا بزرگان و شهدا زوار قبورشان را اجابت می‌کنند یا نه؟
باید به اختصار اشاره شود: این در روایات آمده که بر سر مزار بزرگان حاجت بخواهید.
[۱۰] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۷، ص۱۴۱، باب ۹۸، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.
یا در روایات برای زوار قبور آنها پاداش‌های فراوانی ذکر شده.
[۱۱] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۰، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.
[۱۲] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۷، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.
[۱۳] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۸، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.
[۱۴] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۷، ص۱۴۱، باب ۹۸، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.    

همه دلالت می‌کند که بزرگان (انبیا، اولیا و شهدا) نسبت به برآورده شدن حاجت‌های زوارشان در امور مختلف بی‌توجه نیستند و اینکه دعا و طلب حاجت بر سر قبور اولیا پذیرفته می‌شود، مسلماً نقش آنها در این باره مؤثر است. به خصوص آنکه روح آن بزرگواران در دنیا و آخرت، واسطه فیض الهی هستند.

۱. امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه)، معاد از دیدگاه امام خمینی، ص۱۷۶، موسسة آثار امام، ۱۳۷۸ش.
۲. ناصر مکارم، پیام قرآن، ج۵، (معاد ۱)، ص۴۴۴، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۷ش.
۳. سیدمحمدحسین تهرانی، معادشناسی، ج۱ و ۲، حکمت، ۱۴۰۷ق.
۴. سیدمحمدحسین تهرانی، روح مجرد، حکمت، بی‌تا.

۱. ↑ متقی هندی، علاء‌الدین، کنزالعمال، ج۱۰، ص۳۸۱، ح۲۹۸۹۲، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۳ق.    
۲. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۸، ص۴۷، باب ۹۸، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.    
۳. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۸، ص۵۵، باب ۹۸، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.    
۴. ↑ بقره/سوره۲، آیه۱۵۴.    
۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۵۲۱، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۹ش.    
۶. ↑ طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ج۱، ص۳۴۷، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ش.    
۷. ↑ طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ج۱، ص۳۵۱، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ش.
۸. ↑ آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۶۹.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۱۷۱، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۹ش.    
۱۰. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۷، ص۱۴۱، باب ۹۸، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.
۱۱. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۰، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.
۱۲. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۷، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.
۱۳. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۸، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.
۱۴. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۷، ص۱۴۱، باب ۹۸، بیروت، دارالحیاء التراث العربیه، ۱۴۰۳ق.    



سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آگاهی ارواح بزرگان از زوار خود و اجابت آنها»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۶/۰۳.    



رده‌های این صفحه : ارواح | زیارت اهل قبور | شهدا | قبر | مباحث اعتقادی | مباحث کلامی | معارف اسلامی
جعبه ابزار