آفرینش انسان در رنج
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: رنج، سختی،
آفرینش انسان، روح انسان، سوره بلد.
پرسش: چرا خدواند در
سوره بلد فرموده است: انسان را برای رنج دیدن آفریده است؟
پاسخ: انسان با وجود جسم خاکی، از لحظه‌ای که
نطفه او در قرارگاه
رحم واقع می‌شود، مراحل زیادی از
مشکلات و درد و رنج‌ها را طی می‌کند تا متولد شود و بعد از تولد و دوران
طفولیت و سپس جوانی و پیری مواجه با انواع مشقت‌ها و رنج‌هاست؛ حتی کسانی که زندگی مرفه دارند نیز، دارای رنج‌اند. زمانی که
انسان از درد و رنج و خستگی نجات پیدا می‌کند که
روح الهی از
جسم جدا گردد و به لقای دوست ملحق شود.
خداوند در
سوره بلد آیه ۴ می‌فرماید: «
لَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسانَ فِی کَبَدٍ؛
که ما انسان را در رنج آفریدیم» (و
زندگی او مملو از رنج‌هاست).
«کبد» بر وزن «فَرَس» به معنای «سختی» و بر وزن «کَتْف» به معنای جگر و درد جگر سیاه است. هم‌چنین «کُباد» به معنی درد جگر است و بیش از یک‌بار در قرآن نیامده است.
«کبد السماء» که در وسط
آسمان است، به «کبد انسان» که در وسط بدن قرار دارد،
تشبیه شده است.
مراد از «کبد: سختی» در آیه، این است که انسان را در رنج و
تعب آفریدیم، زندگی او پر از
مشقت و رنج است و همین رنج و تعب است که او را به
کمال و
ترقی سوق می‌دهد. اگر انسان در مشقت و سختی نبود، برای از بین بردن آن تلاش نمی‌کرد و در این صورت، ابواب اسرار کائنات به رویش گشوده نمی‌شد: «
یا اَیُّهَا الْاِنْسانُ اِنَّکَ کادِحٌ اِلی رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقِیهِ؛
ای انسان! تو با تلاش و رنج به سوی پروردگارت می‌روی و او را ملاقات خواهی کرد».
انسان از یک طرف دارای بُعد روحانی و از طرف دیگر دارای بعد جسمانی است. آن‌چه از این دو،
بقا و
جاویدان است، روح الهی انسان می‌باشد. روح انسان، چند صباحی در این دنیا با جسم همراه می‌شود، جسم نیز ـ به سبب مادی بودن و تعلقات او با
دنیا ـ دارای اثرات و توابع است؛ ازاین‌رو زندگی روح با جسم در این دنیا، همراه مشقت و رنج است تا در
آزمایش الهی سربلند بیرون آیند: «
الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاةَ لِیَبْلُوَکُمْ اَیُّکُمْ اَحْسَنُ عَمَلاً؛
خداوند
مرگ و
حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدام‌یک از شما بهتر
عمل می‌کند».
از این‌که
قرآن می‌فرماید: ما انسان را در رنج آفریدیم.»، در بیان هدف از
خلقت انسان است؛ چون
هدف از خلقت انسان در آیات دیگر، آزمایش بندگان
،
عبادت ، آگاهی از
قدرت خداوند.
رسیدن به
رحمت الهی و... معرفی شده است.
آن‌چه
آیه فوق در بیان آن است، این است که انسان با وجود جسم خاکی، از لحظه‌ای که
نطفه او در قرارگاه رحم واقع می‌شود، مراحل زیادی از مشکلات و درد و رنج‌ها را طی می‌کند تا متولد شود و بعد از تولد و دوران طفولیت و سپس
جوانی و پیری مواجه با انواع مشقت‌ها و رنج‌هاست؛ حتی کسانی که
زندگی مرفه دارند نیز، دارای رنج است. زمانی که
انسان از درد و رنج و خستگی
نجات پیدا می‌کند که
روح الهی از جسم جدا گردد و به لقای دوست ملحق شود.
۱.تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۷، ص۱۰.
۲. تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ذیل آیه ۴ سوره بلد.
۳. تفسیر مجمع البیان، طبرسی، ذیل آیه ۴ سوره بلد.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آفرینش انسان در رنج»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۲/۰۲.
