آثار جبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: جبر، اختیار، ظلم، فساد، بی‌مسئولیتی.
پرسش: اعتقاد به جبر چه عوارض و آثاری در جامعه دارد؟
پاسخ: برخی آثار منفی اعتقاد به جبر در جامعه، عبارت‌اند از: أ. افزایش ظلم و تعدی؛ ب. افزایش خضوع در برابر ظلم؛ ج. رواج فساد؛ د. سلب مسئولیت و پوچ‌گرایی.
معتقد شدن به
جبر، آثار بدی در جامعه می‌گذارد و ابعاد مختلف
زندگی انسان را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. این عقیده، مانند
میکروب بیماری فلج،
روح و
اراده انسان را فلج می‌سازد؛ چراکه این مسلک، انسان را کاملاً فاقد اختیار و
آزادی می‌داند.
در این‌جا برخی آثار منفی اعتقاد به جبر در جامعه بیان می‌شود:
این طرز
تفکر، دست چپاول زورگویان را درازتر می‌سازد؛ زیرا این افراد،
مقام و اموالی را که غصب کرده‌اند، نعمت‌هایی از جانب خدا به شمار می‌آورند؛ چراکه طبق این عقیده برای خود اراده‌ای در کسب آن نمی‌بینند.
این عقیده از طرفی دیگر، ظلم‌پذیری را رواج داده و موجب می‌شود، برخی افراد جامعه، به خود
حق اعتراض و گرفتن حقشان را ندهند و این افراد وظیفه خود را
صبر در برابر جبر الهی بدانند؛ زیرا آنها چنین می‌اندیشند هر بلایی که بر آنان وارد می‌شود، مستقیماً از جانب خداست و مقابله با آن خلاف مقام تسلیم و رضایت نسبت به خواست الهی است.
چون این مکتب رابطه‌ای بین
اعمال و
شخصیت انسان و آینده سعادت‌بار و شقاوت‌بارش قائل نیست، معتقدان به این نظریه هرگز در فکر تقویت
شخصیت و اصلاح
اخلاق و اعمال خود نمی‌افتند و همه چیز را به
تقدیر و سرنوشت می‌سپارند
که این موجب اصلاح نشدن جامعه و رواج
فساد در آن می‌گردد.
لازمه اعتقاد به جبر، سلب مسئولیت از انسان است که به معنای نفی مهم‌ترین ویژگی موجود در انسان می‌باشد. این امر منتهی به پوچی و بیهودگی هر نظام تربیتی و اخلاقی و حقوقی و از جمله نظام تشریعی
اسلام می‌شود؛ زیرا درصورتی‌که انسان، اختیاری در انجام کارهایش نداشته باشد دیگر جایی برای وظیفه و
تکلیف و
امر و نهی و
پاداش و کیفر، باقی نخواهد ماند.
این حالت منجر به ایجاد آشوب و بی‌سامانی در انجام
تکالیف و وظایف اجتماعی خواهد شد.
پایگاه اسلام کوئست.
