زرهذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: زره، مسیحی، یهودی، قاضی،
حضرت علی علیه‌السلام.
پرسش: موضوع زره امام علی ـ علیه‌السلام ـ که در دستان مردی یهودی مشاهده شد، چیست؟
پاسخ: ۱. برخی تاریخ‌نویسان، طرف دعوا را مسیحی و برخی دیگر یهودی قلمداد کرده‌اند؛ ۲. این داستان در کتاب‌های تاریخی و حدیثی نقل شده و شاکی نیز امام علی ـ علیه‌السلام ـ بود و کار آن حضرت در دادگاهی کردن موضوع اختلاف، نوعی
احترام به اقلیت‌های مذهبی و رعایت حقوق مدنی آنها بود، که نه‌تنها در این ماجرا، بلکه در داستان‌های دیگری هم، چنین چیزی از ایشان مشاهده شده است و
عدالت و رعایت حقوق مدنی اقلیت‌ها از سوی حضرتشان چیز تعجب‌آوری نیست؛ و‌گرنه آن حضرت می‌توانست بدون مراجعه به محکمه، زره خویش را از آن مرد بگیرد.
[ویرایش]
نخست، دانستن این مطلب لازم است که آنچه در منابع تاریخی نقل شده، برخی تاریخ‌نویسان، طرف دعوا را فردی
مسیحی دانسته و برخی دیگر او را فردی یهودی قلمداد کرده‌اند؛
ولی به‌هر‌حال آن
مرد ـ چه مسیحی و چه یهودی ـ از اهل ذمّه
بود.
[ویرایش]
خلاصه ماجرا بر‌اساس نقل کتاب‌های تاریخی و حدیثی (با تفاوت اندکی که میان نقل‌ها وجود دارد) بدین ترتیب است:
در زمان
خلافت و زمام‌داری
امام علی علیه‌السلام در کوفه، زره آن حضرت گم شد. پس از چندی نزد مردی مسیحی (یا یهودی) پیدا شد. علی ـ علیه‌السلام ـ به او فرمود: این زره برای من است؛ ولی آن مرد انکار کرد و گفت:
زره در دست من است، شما که ادعا می‌کنید باید دلیل بیاورید.
امام علی ـ علیه‌السلام ـ او را به محضر
قاضی برد و اقامه دعوی کرد که این زره از آن من است، نه آن را فروخته‌ام و نه به کسی بخشیده‌ام و اکنون آن را در نزد این مرد یافته‌ام. شریح، قاضی دادگاه، به آن مرد گفت: خلیفه ادعای خود را اظهار کرد، تو چه می‌گویی؟ او گفت: این زره
مال خود من است و در‌عین‌حال، گفته مقام خلافت (امیر المؤمنین) را تکذیب نمی‌کنم (ممکن است خلیفه اشتباه کرده باشد).
قاضی رو به
امام علیه‌السلام کرده و عرضه داشت: شما مدعی هستید و این شخص منکر است، به همین جهت، ارائه شاهد بر عهده شماست.
علی ـ علیه‌السلام ـ خندید و فرمود: قاضی راست می‌گوید، اکنون باید شاهد آورم؛ ولی من شاهدی ندارم.
قاضی روی این اصل که مدعی شاهد ندارد، به نفع مسیحی (یا یهودی) حکم کرد و او هم زره را برداشت و روانه شد.
ولی مرد مسیحی که خود بهتر می‌دانست زره برای چه کسی است، پس از آن‌که چند قدم برداشت، برگشت و گفت: این طرز حکومت و رفتار از نوع رفتارهای بشر عادی نیست، از نوع حکومت انبیاست؛ سپس
اسلام آورد و اقرار کرد که زره برای علی ـ علیه‌السلام ـ است و در مسیر صفین از دست او افتاد. آنگاه حضرت
علی علیه‌السلام از اسلام آوردن او خوشحال شد و زره را به او هدیه داد. طولی نکشید که او با شوق و
ایمان در زیر پرچم علی ـ علیه‌السلام ـ و همراه او با
خوارج در جنگ نهروان جنگید.
[ویرایش]
نزاع و کشمکش میان امام علی ـ علیه‌السلام ـ و مرد مسیحی یا یهودی، آن‌گونه که در پرسش ترسیم و تصویر شده، نبوده است؛ بلکه آنان با احترام و به دور از هر‌گونه درگیری ظاهری، برای روشن شدن ادعا و احقاق
حق به‌سوی قاضی رفتند؛ زیرا نباید تصور شود که برای به‌دست آوردن حق باید نزاعی را انداخته و به طرف مقابل بی‌احترامی کرده، رفتار انسانی را زیر پا گذاشت، و او را در اجتماع بی‌آبرو نمود؛ بلکه با احترام و محبت به طرف مقابل هم می‌توان طرح دعوا کرد. در این داستان نیز نه امام علی ـ علیه‌السلام ـ برای رسیدن به حق خویش خشونت به خرج داد و نه آن طرف مقابل بعد از شنیدن دعوا برآشفت.
در این داستان، شاکی و مدعی
امام علی علیه‌السلام است و مرد مسیحی یا یهودی منکر می‌باشد و طبیعتاً شروع دعوا از جانب مدعی آغاز می‌شود.
گرچه
حکم دادگاه بر اساس قرائن و شواهد ظاهری که در مورد سایر دعاوی وجود دارد، صادر شده و در واقع حق به حق‌دار نرسیده بود؛ اما با
مسلمان شدن طرف مقابل به‌دلیل مشاهده رفتار پسندیده امام علی ـ علیه‌السلام ـ عملاً نتیجه‌ای بهتر از آنچه تصور می‌رفت، به‌دست آمد.
شیوه برخورد امام علی ـ علیه‌السلام ـ نوعی احترام به اقلیت‌های مذهبی و رعایت حقوق مدنی آنها بود، که در موارد دیگری نیز این موضوع مشاهده می‌شود.
[ویرایش]
رعایت حقوق اقلیت‌ها از سوی آن حضرت، موضوعی تعجب‌آور نیست؛ و‌گرنه آن حضرت می‌توانست بدون مراجعه به دادگاه،
زره خویش را از آن
مرد بگیرد.
[ویرایش]
[ویرایش]
پایگاه اسلام کوئست.
