کیفیت حیات برزخی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: عالم برزخ، حیات برزخی، روح، بدن مثالی، تجرد برزخی، عالم دنیا.
پرسش: حیات برزخی به چه کیفیتی است؟
پاسخ: انسان دارای روح مجرد است و بعد از
مرگ وارد
عالم برزخ شده و تا
قیامت در آنجا می‌ماند و در این مدت یا متنعّم به نعمت‌های برزخی است و یا معذب به عذاب برزخی.
در عالم برزخ انسان از یک آگاهی برخوردار است که بالاتر از آگاهی دنیاست. معلومات انسان در عالم
دنیا با عالم برزخی متفاوت است. در
عالم طبیعت از راه
حس و
تجربه و ... آگاهی پیدا می‌کنیم؛ ولی در عالم برزخ که بدن مادی و ابزار
علم و آگاهی وجود ندارد، از طریق
شهود خواهد بود.
اثبات کردن
حیات و
زندگی در
برزخ فرع بر مسئله ثبوت ارواح است. چون در
عالم برزخ جسم مادی وجود ندارد و
روح به آنجا منتقل و از
نعمت‌های الهی برخوردار می‌شود یا به
عذاب الهی دچار می‌گردد و زندگی برزخی مثل خواب دنیایی است که شخص
خواب می‌بیند و سیر می‌کند و احساس خوشحالی یا رنج می‌کند؛ گرچه جسم او در بستری نرم خوابیده است، اما
بدن مثالی یا جسم لطیف و سبک او در سیر است و از
عذاب یا
نعمت برخوردار است؛ ولی ما که در کنار او هستیم، آن درد یا
لذت او را درک نمی‌کنیم، گرچه بیداریم و بر بالین بستر او نشسته‌ایم.
بنابراین کیفیت حیات برزخی برای ما قابل احساس نیست، مگر اینکه به آن عالم منتقل شویم؛ ولی در اینکه از
حیات و
زندگی مناسب با آنجا برخورداریم، شکی نیست و
آیات و روایات متعددی روشنگر این مطلب هستند.
روح پس از پایان
زندگی دنیا در جسم لطیفی قرار می‌گیرد که از بسیاری عوارض جسم مادی برکنار است؛ ولی از آن نظر که شبیه این جسم مادی است، به آن
بدن مثالی می‌گویند که نه کاملاً مجرد است و نه مادی محض؛ بلکه یک نوع «
تجرد برزخی» است؛ البته همان‌گونه که درک حقیقت زندگی
عالم آخرت برای ما اسیران زندان عالم ماده غیر ممکن است، آگاهی از جهان برزخ به طور کامل نیز ممکن نیست؛ چون جهانی است محیط بر دنیا و بالاتر از آن.
ولی با استناد به برخی
روایات و کلمات
دانشمندان می‌توان آن را به حالت
خواب تشبیه کرد. در خواب‌های راستین،
روح انسان به نقاط مختلف پرواز می‌کند و مناظری را می‌بیند و لذت می‌برد و گاه متألم می‌شود.
پس انسان دارای روح مجرد است و بعد از مرگ وارد عالم برزخ شده و تا
قیامت در آنجا می‌ماند و در این مدت یا متنعم به
نعمت‌های برزخی است و یا معذب به
عذاب برزخی.
انسان در عالم برزخ، زنده و در سیروسلوک به سمت
خداوند است با بدنی مناسب با عالم برزخ که خدا به او عطا کرده که او همین شخص دنیایی است و از
علم و شعور مناسب با آن عالم و بدن برخوردار است. بنابراین علم و آگاهی گاهی از راه درس خواندن و ... فراهم می‌شود و گاهی از راه تهذیب نفس و این
علم و
حیات در برزخ وجود دارد.
قرآن فرموده: برزخی هست که گروهی در نعمت‌اند؛ مثل
شهدا و گروهی در عذاب‌اند؛
مثل
فرعون ...
ولی وارد جزئیات آن نشده است، جزئیات را روایات مشخص کرده است. (به این منبع رجوع شود:
)
برخی روایاتی دلالت بر نوعی حیات برزخی می‌کنند که ارتباط با این
جهان مادی هم دارد و بعضی از سخنان را می‌شنوند.
چنانچه
امام علی (علیه‌السلام) در برگشت از
صفین در کنار
قبرستان پشت
کوفه ایستاد و با
مردگان سخن گفت و فرمود: اجازه سخن گفتن ندارند و اگر اجازه داشتند به شما خبر می‌دادند که بهترین زاد و توشه در سفر آخرت،
پرهیزکاری است.
اضافه بر روایات، ارتباط
دانشمندان با عالم برزخ هم نشان می‌دهد که در آنجا انسان‌ها از ادراکات گسترده‌تری برخوردارند و گاه بخشی از علوم خود را از طریق ارتباط با مردم این
جهان به آنها منتقل می‌کنند.
برزخ، حیاتی است که واقعیت را به
انسان می‌فهماند؛ چون انسان در حیات دنیا خیلی از واقعیت‌ها را نفهمیده و در آنجا واقعیت‌ها برای او روشن می‌شود.
در
برزخ گرچه عمل نیست، ولی مانعی ندارد که محل
معرفت و آگاهی بیشتر باشد.
بر این اساس
امام کاظم (علیه‌السلام) فرمود: هر کس از
دوستان و پیروان ما بمیرد و هنوز قرآن را به طور کامل فرا نگرفته باشد، در قبرش به او تعلیم می‌دهند تا خداوند به این وسیله درجات او را بالا برد و ...
پس در عالم برزخ انسان از یک آگاهی برخوردار است که بالاتر از آگاهی دنیاست. معلومات انسان در عالم دنیا با عالم برزخی متفاوت است. در عالم
طبیعت از راه
حس و
تجربه و ... آگاهی پیدا می‌کنیم؛ ولی در عالم برزخ که بدن مادی و ابزار
علم و آگاهی وجود ندارد، از طریق
شهود خواهد بود.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «کیفیت حیات برزخی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۵/۲۸.
