• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ورود والدین پیامبر به بهشت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: والدین پیامبر(صلی الله علیه وآله)، مادرپیامبر(صلی الله علیه وآله)، بهشت.
پرسش:آیا والدین حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) وارد بهشت خواهند شد؟
پاسخ:برای رسیدن به پاسخ، نخست باید دانست که شرط ورود به بهشت چیست؟


بر اساس آیات قرآن کریم، به صورت کلّی، شرط ورود به بهشت، ایمان و عمل صالح
[۱] البته این دو شرط اصلی، دارای زیر مجموعه ها و مصادیقی نیز هستند.
است: «و كسى كه چيزى از اعمال صالح را انجام دهد، خواه مرد باشد يا زن، در حالى كه ايمان داشته باشد، چنان كسانى داخل بهشت مى ‌شوند و كمترين ستمى به آنها نخواهد شد».
[۲] سوره نساء/۴، آیه۱۲۴.    


حال به بررسی این دو شرط در وجود پدر و مادر نبی مکرّم اسلام(صلی الله علیه وآله) می پردازیم.

در بارۀ ایمان و یکتاپرستی والدین و نیاکان پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) چند دیدگاه وجود دارد، که به یک مورد با دلایل آن اشاره می شود.
علمای شیعه
[۳] علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۱۵، ص ۱۱۷، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    
[۴] شیخ صدوق، الاعتقادات، ص ۱۱۰، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق.    
و نیز گروهی از اهل سنّت
[۵] آلوسى، سيد محمود، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، ج ۱۰، ص ۱۳۵، دارالكتب العلمية، بيروت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق.
[۶] فخرالدين رازى، تفسير مفاتيح الغيب، ج ۱۳، ص ۳۲ و ۳۳، دار إحياء التراث العربی، بيروت، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
[۷] حقى بروسوى، اسماعيل، تفسير روح البيان، ج ۶، ص ۳۱۳ و ۳۱۴، دارالفكر، بيروت، بى تا.
[۸] عجلونی جراحی، اسماعیل بن محمد، کشف الخفاء و مزيل الالباس عما اشتهر من الاحاديث، ج ۱، ص ۶۰ – ۶۲، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۰۸ق.
معتقدند که پدر و مادر و اجداد پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)، مسلمان و موحد بوده اند.
شیخ صدوق نيز در «اعتقادات‌» خود مى نویسد: «اعتقاد ما اين‌ است كه پدران پيامبر(صلی الله علیه وآله) از آدم تا عبدالله و ابوطالب و همچنين آمنه، مادر پیامبر(صلی الله علیه وآله)، مسلمان بوده‌ اند».
[۹] شیخ صدوق، الاعتقادات، ص ۱۱۰، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق.    


برای این دیدگاه دلايلى ذكر شده است كه برخى از آنها بیان می شود:

۴.۱ - آیاتی از قرآن کریم

آیۀ شریفۀ: «همان كسى كه تو را به هنگامى كه (براى عبادت) برمى‌ خيزى مى ‌بيند، و (نيز) حركت تو را در ميان سجده كنندگان»،
[۱۰] سوره شعراء/۲۶، آیات۲۱۸ و ۲۱۹:«الَّذی یَراکَ حینَ تَقُومُ وَ تَقَلُّبَکَ فِی السَّاجِدینَ».    

معناى آيه آن است كه خداوند متعال روح پیامبر(صلی الله علیه وآله) را از سجده‌ كننده ‌اى به ساجدى ديگر منتقل مى‌ كند؛ طبق اين معنا، آيه دلالت دارد بر اين ‌كه جميع اجداد و نیاکان پیامبر(صلی الله علیه وآله) مسلمان بوده ‌اند.
[۱۱] ر.ک:شیخ مفید، أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، ص ۴۵ و ۴۶، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.    
[۱۲] سند، شيخ محمد، الصحابة بين العدالة و العصمة، ص ۹۷ و ۹۸، لسان الصدق، قم، چاپ اول، ۱۴۲۶ق.
[۱۳] رضوانى، على اصغر، شيعه شناسى و پاسخ به شبهات، ج ۱، ص ۲۶۰، نشر مشعر، تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۴ش.
لذا در ذيل اين آيه روایاتی است که بیانگر این است که پيامبر(صلی الله علیه وآله) پياپى از صلب پيامبرى به پيامبر ديگر منتقل مى ‌شد.
[۱۴] کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، محقق و مصحح:کاظم، محمد، ص ۳۰۴، مؤسسة الطبع و النشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.    
[۱۵] بحرانى، سيد هاشم بن سليمان، البرهان فی تفسير القرآن، ج ۴، ص ۱۹۱ – ۱۹۳، مؤسسه بعثه، قم، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
[۱۶] بغوى، حسين بن مسعود، معالم التنزيل فى تفسير القرآن، تحقيق: المهدى، عبدالرزاق، ج ۳، ص ۴۸۴، ‌داراحياء التراث العربى، بيروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.


۴.۲ - احادیث

در بارۀ ایمان و یکتاپرستی اجداد پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)، به دو دسته از احادیث استناد شده است:

۴.۲.۱ - احادث دسته اول

احادیثی که بر طاهر بودن پدران و مادران پیامبر(صلی الله علیه وآله) دلالت می کنند؛ مانند این که پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) فرمود: «جبرئیل بر من نازل شد و گفت: اى محمّد! خداوند- جلّ جلاله- بر تو درود مى فرستد و مى ‌فرمايد: همانا من آتش را حرام نمودم بر صلبى كه تو را فرود آورده، و رَحِمى كه تو را حمل كرده، و دامنى كه تو را كفالت كرده است».
[۱۷] شیخ صدوق، علل الشرائع، ج ۱، ص ۱۷۷،کتاب فروشی داوری، قم، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.    
همچنین آن حضرت فرمود: «خداوند- عزّوجلّ- همواره مرا از اصلاب پاک به رحم ‌هاى پاک و مطهّر منتقل مى ‌ساخت، و به من بدی های جاهلیت برخورد نکرده است».
[۱۸] بحرانى، سيد هاشم بن سليمان، البرهان فی تفسير القرآن، ج ۳، ص ۳۱۲، مؤسسه بعثه، قم، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
طبرى،
[۱۹] محمد بن جرير، المسترشد فی إمامة عليّ بن أبي طالب (ع)، محقق و مصحح: محمودى، احمد، ص ۶۴۹، كوشانپور، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
[۲۰] همچنین این روایت با تفاوت در ذیل در برخی از منابع روایی و تفسیری آمده است؛ ر.ک: اندلسى، ابو حيان محمد بن يوسف، البحر المحيط فى التفسير، ج ۸، ص ۱۹۸، دار الفكر، بيروت، ۱۴۲۰ق؛ شعيري، محمد بن محمد، جامع الأخبار، ص ۱۶، مطبعة حيدرية، نجف، چاپ اول، بى تا؛ مفاتيح الغيب، ج ۲۴، ص ۵۳۷.
احادیث یاد شده به حدّ تواتر معنوی هم می رسند.
[۲۱] علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۱۵، ص ۱۱۸ و ۱۱۷، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    


۴.۲.۲ - احادیث دسته دوم

بنابر احادیثی، پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) نیاکانشان را در روز قیامت شفاعت خواهند کرد، چنان که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) می فرماید: «من از پروردگارم خواستم چهار نفر را ببخشد و او آنها را خواهد بخشید ان شاءالله: آمنه دختر وهب، عبدالله بن عبدالمطلب، ابوطالب بن عبدالمطلب و مردی از انصار که بین من و او حق نان و نمک (پیمان) بود»،
[۲۲] علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۱۵، ص ۱۰۸، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    
[۲۳] حميرى، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، ص ۵۶، مؤسسة آل البيت (ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
و بر اساس دستور قرآن کریم جایز نیست که پیامبر و مؤمنین برای مشرکین طلب مغفرت و شفاعت کنند
[۲۴] سوره توبه/۹، آیه۱۱۳:«برای پیامبر و مؤمنان، شایسته نبود که برای مشرکان (از خداوند) طلب آمرزش کنند، هر چند از نزدیکانشان باشند (آن هم) پس از آنکه بر آنها روشن شد که این گروه، اهل دوزخند».    
و این که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) می فرماید: پدر و مادرم را شفاعت خواهم کرد نشان می دهد که آنها موحّد بوده اند.
[۲۵] علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۱۵، ص ۱۰۸، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    


۴.۳ - دلیل تاریخی

بر اساس متون تاریخی نه تنها دلیل صریحی بر مشرک بودن نیاکان پیامبر(صلی الله علیه وآله) وجود ندارد، بلکه دلایلی هست که موحّد و خداپرست بودن نیاکان آن حضرت را ثابت می کند؛ مانند كلام و دعاى عبدالمطّلب هنگام هجوم ابرهه حبشى به مکه براى خراب نمودن كعبه؛ زيرا در اين هنگام عبدالمطلب به بُت ها پناه نبرد، بلكه براى حمايت کعبه بر خداوند متعال توکل نمود.
[۲۶] شيعه شناسى و پاسخ به شبهات، ج ۱، ص ۲۶۱.


به عنوان نمونه، در باب ویژگی های شخصی و اعمال نیکوی آمنه مادر رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) مطالبی در منابع اسلامی نقل شده که همگی دلالت بر شخصیت والای ایشان می کند. عبدالمطّلب در خطاب به فرزندش عبدالله می گوید: «سوگند به عزّت و جلال خداوند، كه در مكه دخترى مثل آمنه نيست؛ زيرا او با حيا و ادب است و نفسى پاكيزه دارد و عاقل و فهيم و دين‌ باور است».
[۲۷] «فو الله ما فی بنات اهل مکه مثلها لانها محتشمه فی نفسها طاهره مطهره عاقله ‌دینه»؛ بحارالانوار، ج ۱۵، ص ۹۹.    
[۲۸] بكرى، احمد بن عبد الله، الأنوار و مفتاح السرور و الأفكار فی مولد النبيّ المختار، محقق و مصحح: روحانى، احمد، ص ۱۱۷ و ۱۱۸، دار الشريف الرضی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.

بنابراین، مبنای زندگی والدین و اجداد پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) بر نیکویی عمل بوده که چنین شهرت خیری را در آن زمان و در آن محیط برای آنان به همراه داشته است.

با توجه به داشتن شرایط ورود به بهشت می توان گفت که والدین و نیاکان پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) از نیکان و اهل بهشت هستند.

۱. ↑ البته این دو شرط اصلی، دارای زیر مجموعه ها و مصادیقی نیز هستند.
۲. ↑ سوره نساء/۴، آیه۱۲۴.    
۳. ↑ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۱۵، ص ۱۱۷، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    
۴. ↑ شیخ صدوق، الاعتقادات، ص ۱۱۰، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق.    
۵. ↑ آلوسى، سيد محمود، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، ج ۱۰، ص ۱۳۵، دارالكتب العلمية، بيروت، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق.
۶. ↑ فخرالدين رازى، تفسير مفاتيح الغيب، ج ۱۳، ص ۳۲ و ۳۳، دار إحياء التراث العربی، بيروت، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.
۷. ↑ حقى بروسوى، اسماعيل، تفسير روح البيان، ج ۶، ص ۳۱۳ و ۳۱۴، دارالفكر، بيروت، بى تا.
۸. ↑ عجلونی جراحی، اسماعیل بن محمد، کشف الخفاء و مزيل الالباس عما اشتهر من الاحاديث، ج ۱، ص ۶۰ – ۶۲، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۰۸ق.
۹. ↑ شیخ صدوق، الاعتقادات، ص ۱۱۰، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق.    
۱۰. ↑ سوره شعراء/۲۶، آیات۲۱۸ و ۲۱۹:«الَّذی یَراکَ حینَ تَقُومُ وَ تَقَلُّبَکَ فِی السَّاجِدینَ».    
۱۱. ↑ ر.ک:شیخ مفید، أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، ص ۴۵ و ۴۶، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.    
۱۲. ↑ سند، شيخ محمد، الصحابة بين العدالة و العصمة، ص ۹۷ و ۹۸، لسان الصدق، قم، چاپ اول، ۱۴۲۶ق.
۱۳. ↑ رضوانى، على اصغر، شيعه شناسى و پاسخ به شبهات، ج ۱، ص ۲۶۰، نشر مشعر، تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۴ش.
۱۴. ↑ کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، محقق و مصحح:کاظم، محمد، ص ۳۰۴، مؤسسة الطبع و النشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.    
۱۵. ↑ بحرانى، سيد هاشم بن سليمان، البرهان فی تفسير القرآن، ج ۴، ص ۱۹۱ – ۱۹۳، مؤسسه بعثه، قم، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
۱۶. ↑ بغوى، حسين بن مسعود، معالم التنزيل فى تفسير القرآن، تحقيق: المهدى، عبدالرزاق، ج ۳، ص ۴۸۴، ‌داراحياء التراث العربى، بيروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.
۱۷. ↑ شیخ صدوق، علل الشرائع، ج ۱، ص ۱۷۷،کتاب فروشی داوری، قم، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.    
۱۸. ↑ بحرانى، سيد هاشم بن سليمان، البرهان فی تفسير القرآن، ج ۳، ص ۳۱۲، مؤسسه بعثه، قم، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
۱۹. ↑ محمد بن جرير، المسترشد فی إمامة عليّ بن أبي طالب (ع)، محقق و مصحح: محمودى، احمد، ص ۶۴۹، كوشانپور، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
۲۰. ↑ همچنین این روایت با تفاوت در ذیل در برخی از منابع روایی و تفسیری آمده است؛ ر.ک: اندلسى، ابو حيان محمد بن يوسف، البحر المحيط فى التفسير، ج ۸، ص ۱۹۸، دار الفكر، بيروت، ۱۴۲۰ق؛ شعيري، محمد بن محمد، جامع الأخبار، ص ۱۶، مطبعة حيدرية، نجف، چاپ اول، بى تا؛ مفاتيح الغيب، ج ۲۴، ص ۵۳۷.
۲۱. ↑ علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۱۵، ص ۱۱۸ و ۱۱۷، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    
۲۲. ↑ علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۱۵، ص ۱۰۸، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    
۲۳. ↑ حميرى، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، ص ۵۶، مؤسسة آل البيت (ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
۲۴. ↑ سوره توبه/۹، آیه۱۱۳:«برای پیامبر و مؤمنان، شایسته نبود که برای مشرکان (از خداوند) طلب آمرزش کنند، هر چند از نزدیکانشان باشند (آن هم) پس از آنکه بر آنها روشن شد که این گروه، اهل دوزخند».    
۲۵. ↑ علامه مجلسی، بحار الأنوار، ج ۱۵، ص ۱۰۸، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    
۲۶. ↑ شيعه شناسى و پاسخ به شبهات، ج ۱، ص ۲۶۱.
۲۷. ↑ «فو الله ما فی بنات اهل مکه مثلها لانها محتشمه فی نفسها طاهره مطهره عاقله ‌دینه»؛ بحارالانوار، ج ۱۵، ص ۹۹.    
۲۸. ↑ بكرى، احمد بن عبد الله، الأنوار و مفتاح السرور و الأفكار فی مولد النبيّ المختار، محقق و مصحح: روحانى، احمد، ص ۱۱۷ و ۱۱۸، دار الشريف الرضی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.


پایگاه اسلام کوئست    


رده‌های این صفحه : اجداد پیامبر | تاریخ اسلام | سیره پیامبر
جعبه ابزار