• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مدت حکومت امام مهدی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، حکومت امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف).

پرسش: امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) طبق روایات، چند سال حکومت می‌کند؟ وقتی از دنیا می‌رود، چه کسی بر بدن امام ـ علیه‌السلام ـ نماز می‌خواند؟

پاسخ: براساس تصریح قرآن، مأموریت و رسالت حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، تحقق ارزش‌های الهی و قرآنی و تأسیس جامعه توحیدی به معنای کامل آن است؛ به گونه‌ای که هیچ‌گونه اثری از شرک در آن دوره مشاهده نشود.
بدیهی است که اجرای این برنامه عظیم ـ با توجه به روند طبیعی امور و عدم استفاده از قدرت اعجاز ـ (مگر در موارد ضرورت) نیاز به گذشت زمان دارد.
بنابراین گرچه رشد افکار عمومی و فرهنگ‌ها در عصر انقلاب جهانی حضرت، تا حد زیادی زمینه را برای پذیرش برنامه‌های حضرت مساعد خواهد کرد، ولی با همه این احوال، اجرای احکام الهی و تحقق عینی معارف قرآنی و ارزش‌های اسلامی، در چنین فرآیندی، به زمان طولانی نیاز دارد و حضور امام را در مدت لازم می‌طلبد؛ اما اینکه دقیقاً چه مقدار حضرت حکومت می‌کند؟ مشخص نیست که اینکه روایا ت این موضوع را دقیقاً معین نکرده است.شاید به خاطر بعضی حکمت‌ها و اسراری است که در این مسئله وجود دارد و فقط بعد از ظهور مشخص می‌شود.
درباره انجام غسل و نماز بر بدن مطهر امام زمان ـ ارواحناه فداه ـ طبق روایات، امام حسین (علیه‌السلام) اولین کسی است که در حال حیات حضرت مهدی ـ علیه‌السلام ـ رجعت می‌کند و بعد از رحلت حضرت و یا شهادت او، مراسم غسل و نماز بر بدن حضرت را بر عهده می‌گیرد.




مدت زمان حکومت امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) دقیقاً مشخص نیست. روایات مربوط به این موضوع، مدت‌های متفاوتی برای حکومت حضرت ذکر کرده است:
۱. هفت سال؛
۲. هشت، نه یا ده سال؛
[۲] طبسی، محمدرضا، الشیعة و الرجعه، ج۱، ص۲۲۴، مطبعة الآداب النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش.

۳. نوزده سال؛
۴. بیست سال؛
[۵] ابن‌الطریق، یحیی بن حسن، العمدة، قم، تحقیق و نشر موسسة النشر الاسلامی، (جامعه مدرسین)، طبع اول، ۱۴۰۷ق.

۵. چهل سال؛
[۷] مقدسی شافعی، یوسف بن یحیی، عقد الدرر، ص۲۴۰.
[۸] (به نقل از: جهان بعد از ظهور، ص۱۷۴، چ۲، مؤسسة الغدیر).

۶. ۳۰۹ سال. (مقدار توقف اصحاب کهف در غار) ذکر شده است.

عدد هفت سال هم در منابع روایی اهل سنت بیشتر ذکر شده است و هم در منابع شیعی بیشترین روایات را دارد. منتها در بیشتر موارد، هر سالِ آن را مساوی با ده سال ذکر کرده است که می‌شود: هفتاد سال (۷=۷۰).


برای توجیه و جمع میان این اختلاف اعداد، نظرات مختلفی ارائه شده است:

۲.۱ - دیدگاه طبسی

صاحب کتاب «الشیعة و الرجعة»، روایات هفت سال مساوی با هفتاد سال را به خاطر کثرت روایات آن ترجیح داده است.
[۱۱] مروج طبسی، محمدرضا، الشیعة و الرجعة، ج۱، ص۲۲۵.


۲.۲ - دیدگاه صدر

بعضی مثل سیدصدرالدین صدر، زمان حکومت حضرت را در هفت سال منحصر کرده است و این را از ویژگی‌های حکومتی حضرت دانسته که در مدت‌اندک جهان را پر از عدل و داد می‌کند که از کس دیگری ساخته نیست.

۲.۳ - دیدگاه مجلسی

مرحوم علامه مجلسی، این روایات را برخی ناظر به آغاز شکل‌گیری قیام، برخی را مربوط به پیاده شدن اوایل حکومت حضرت دانسته است و برخی روایات مثل ۳۰۹ سال را مربوط به دوران نهایی حاکمیت و استقرار نظام حضرت حمل کرده است.

۲.۴ - دیدگاه مکارم

از جمله کسانی که این نظر را پذیرفته‌اند، آیت‌الله مکارم در کتاب «مهدی انقلابی بزرگ» است.
[۱۴] مکارم شیرازی، ناصر، مهدی انقلابی بزرگ، ص۳۱۴.


۲.۵ - نتیجه

به نظر می‌رسد، توجیه دوم که ما روایات را ناظر به مراحل آغاز و استقرار و ثبات نظام حکومتی حضرت بدانیم، نسبت به توجیه اول که مدت حکومت حضرت را حصر در هفت سال می‌کند و آن را به عنوان ویژگی حضرت می‌شمارد، ترجیح دارد؛ زیرا سنت الهی بر این است که حتی‌الامکان جریان کار از راه‌های عادی به پیش رود، نه از راه اعمال قدرت اعجاز، و روایات مربوط به انقلاب عدل‌گستر حضرت نیز بیانگر این واقعیت است که پیروزی حضرت بر دشمنان و فتح جهان، با زحمات و دشواری‌های سختی همراه است و نیاز به افراد جان برکف دارد و خون‌های فراوانی در راه حضرت ریخته می‌شود.

بنابراین طبیعت کار حضرت بقیة‌الله (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) در پروژه استقرار عدالت جهانی به جای نظام‌های ظالمانه، اقتضا می‌کند که حضرت به عنوان مجری این طرح عظیم و بی‌مانند، مدت طولانی حضور داشته باشد تا بتواند، با روند طبیعی (مگر در موارد خاص) تحول همه‌جانبه و فراگیر را در جهان پر از ظلم، پدید آورد.
براساس تصریح قرآن، مأموریت و رسالت حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) تحقق ارزش‌های الهی و قرآنی و تأسیس جامعه توحیدی به معنای کامل آن است؛ به گونه‌ای که هیچ‌گونه اثری از شرک در آن دوره مشاهده نشود: «یَعْبُدُونَنِی لا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً».

آنچه مسلم است، این است که تأسیس چنین بنای عظیم، آن هم با آن عمق و گستردگی غیر قابل توصیف، کاری است کارستان و حیرت‌آور که می‌باید آن ذخیره الهی، این کار بزرگ و بی‌سابقه را به اجرا درآورد.
بدیهی است که اجرای این برنامه عظیم ـ با توجه به روند طبیعی امور و عدم استفاده از قدرت اعجاز ـ (مگر در موارد ضرورت) نیاز به گذشت زمان دارد.
بنابراین گرچه رشد افکار عمومی و فرهنگ‌ها در عصر انقلاب جهانی حضرت، تا حد زیادی زمینه را برای پذیرش برنامه‌های حضرت مساعد خواهد کرد، ولی با همه این احوال، اجرای احکام الهی و تحقق عینی معارف قرآنی و ارزش‌های اسلامی، در چنین فرآیندی، به زمان طولانی نیاز دارد و حضور امام را در مدت لازم می‌طلبد؛ اما اینکه دقیقاً چه مقدار حضرت حکومت می‌کند؟ مشخص نیست که اینکه روایات این موضوع را دقیقاً معین نکرده است. شاید به خاطر بعضی حکمت‌ها و اسراری است که در این مسئله وجود دارد و فقط بعد از ظهور مشخص می‌شود.


یکی از اعتقادات شیعه این است که امام معصوم (علیه‌السلام) را جز امام معصوم (علیه‌السلام) دیگر غسل نداده و بر او نماز نمی‌خواند و در روایات خاصه به این موضوع تصریح شده است؛ از جمله (علیه‌السلام)     می‌فرماید: «انّ الْاِمَام لَا یُغَسِّلُهُ‌ اِلَّا الْاِمَام».

درباره انجام غسل و نماز بر بدن مطهر امام زمان ـ ارواحناه فداه ـ طبق روایات، امام حسین (علیه‌السلام) اولین کسی است که در حال حیات حضرت مهدی (علیه‌السلام) رجعت می‌کند و بعد از رحلت حضرت و یا شهادت او، مراسم غسل و نماز بر بدن حضرت را بر عهده می‌گیرد.
[۲۰] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۳.

در مورد رحلت یا شهادت حضرت، روایات مختلف است؛ ولی در هر دو نوع روایات، موضوع بازگشت امام حسین (علیه‌السلام) و انجام مراسم غسل و کفن و نماز بر حضرت، ذکر شده است.



۱. البیعة لله، فریده گل‌محمدی آرمان.
۲. چشم‌اندازی به حکومت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، نجم‌الدین طبسی.


۱. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۹۱، مطبعة الاسلامیة، ۱۳۸۴ش.    
۲. طبسی، محمدرضا، الشیعة و الرجعه، ج۱، ص۲۲۴، مطبعة الآداب النجف الاشرف، ۱۳۸۵ش.
۳. نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، مطبعة الصدوق، بی‌تا.    
۴. نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، مطبعة الصدوق، بی‌تا.    
۵. ابن‌الطریق، یحیی بن حسن، العمدة، قم، تحقیق و نشر موسسة النشر الاسلامی، (جامعه مدرسین)، طبع اول، ۱۴۰۷ق.
۶. مقدسی شافعی، یوسف بن یحیی، عقد الدرر، ص۳۰۶.    
۷. مقدسی شافعی، یوسف بن یحیی، عقد الدرر، ص۲۴۰.
۸. (به نقل از: جهان بعد از ظهور، ص۱۷۴، چ۲، مؤسسة الغدیر).
۹. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۹۱، مطبعة الاسلامیة، ۱۳۸۴ش.    
۱۰. ابوداود، سجستانی، سنن ابن ابی‌داوود، ج۴، ص۳۰۷، بیروت، دار ابن‌حزم، چ۱، ۱۴۱۸ق.    
۱۱. مروج طبسی، محمدرضا، الشیعة و الرجعة، ج۱، ص۲۲۵.
۱۲. صدر، سیدصدرالدین، المهدی، ص۲۳۹، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چ۲، ۱۳۷۹ش.    
۱۳. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰، مطبعة الاسلامیة، ۱۳۸۴ش.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، مهدی انقلابی بزرگ، ص۳۱۴.
۱۵. نور/سوره۲۴، آیه۵۵.    
۱۶. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۸۴.    
۱۷. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰۹، ص۱۰۳، مطبعة الاسلامیة، ۱۳۸۴ش.    
۱۸. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰۹، ص۱۴۸، مطبعة الاسلامیة، ۱۳۸۴ش.    
۱۹. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۱۵.    
۲۰. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۳.
۲۱. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۱، ص۵۶.    
۲۲. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۱، ص۵۶.    



سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «مدت حکومت امام مهدی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۸/۱۸.    







جعبه ابزار