قبله‌گاه ابراهیم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قبله‌گاه، کعبه، پرده‌داری کعبه، فضیلت کعبه.
پرسش: با عنایت به اینکه حضرت ابراهیم(ع) قبل از
حضرت موسی(ع) و سایر
پیامبران بود، با استناد به آیه «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ» که کعبه اولین خانه می‌باشد، با وجود کعبه قبله حضرت ابراهیم کجا بود؟
پاسخ: دسته‌ای از روایات بر این نکته تأکید دارند که بنای کعبه به دست
حضرت آدم بوده است، به گفته این روایات آغاز مراسم حج نیز به زمان حضرت آدم باز می‌گردد؛ همچنان‌که نامگذاری برخی از نواحی اطراف مکه و نیز
مشاعر در ارتباط با حضرت آدم و همسرش حوا یاد شده است.
اگر این روایات را بپذیریم، باید بگوییم که مدت زمانی پس از آدم خانه کعبه چندان محل توجه نبوده است، تا آنکه
حضرت ابراهیم بار دیگر آن را تجدید بنا کرد، در این صورت در نگاه تاریخی قرآن: تاریخ مکه و کعبه با تاریخ قدمت انسان بر کره خاکی برابری می‌کند؛ آنچه قرآن مجید در آیات مختلف بر آن تأکید دارد، قدمت خانه کعبه و فضیلت آن بر جاهای دیگر است؛ آنجا که
یهود درباره تغییر قبله و
بیت‌المقدس گفتند: خداوند به صراحت فرمود که «اولین محلی که خداوند در آن
عبادت شده است، در این شهر بکه قرار دارد؛ إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبارَکاً وَ هُدی لِلْعالَمِینَ»
و در آیات دیگر سخن از تجدید بنای این خانه توسط ابراهیم و
اسماعیل می‌گوید:
«وَ إِذْ بَوَّأْنا لِإِبْراهِیمَ مَکانَ الْبَیْتِ أَنْ لا تُشْرِکْ بِی شَیْئاً وَ طَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَ الْقائِمِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ؛ و آنگاه که برای ابراهیم جای خانه کعبه را تهیه دیدیم که چیزی را با من شریک مساز و خانه مرا برای طواف کنندگان و به ن
ماز ایستادگان و
رکوع کنندگان سجده‌گر پاکیزه کن».
بنابراین با وجود کعبه قبله آن حضرت غیر از کعبه جایی نبوده است؛ چون آن حضرت مراسم
حج را در آن به جای می‌آورد و نماز و عبادت در این محل انجام می‌داد و به غیر از این خانه که مقدس‌ترین مکان عبادت در روی زمین است، قبله‌گاه ابراهیم جایی نبوده است؛ چنان‌که پس از او اسماعیل و فرزندان او در این محل عبادت می‌کردند و این قداست تا زمان ظهور اسلام استمرار داشت؛ اگرچه مشرکین در آن
بت‌پرستی می‌کردند، ولی پرستش
بت ها در این مکان، خود بهترین دلیل بر عبادتگاه بودن دیرینه این خانه دارد که بر اثر ت
حریف، آنها گرفتار بت‌پرستی شده بودند.
از سياق اين آيات و آيات ديگر قرآن كه درباره خانه كعبه نازل شده، می‌توان به‌خوبي دريافت كه ابراهيم نه‌تنها بدين سو و در همين خانه نماز مي‌گذارد و مركز عبادتگاه پروردگار بود، بلكه براي عبادت ديگران نيز اين خانه را آماده مي‌نمود، و خداوند اين پرده‌داري را كه بهترين شغل براي
مؤمنین حساب مي‌شود، به حضرت ابراهيم و فرزندان او داده است؛ چنان‌كه قبل از
اسلام نيز
قریش كه از فرزندان و نسل اسماعيل بودند، به اين شغل افتخار مي‌نمودند.
در نتيجه قبله‌گاه ابراهيم همين خانه
مقدس بوده است و فضيلت اين خانه بنا بر روايات بسيار معتبر ،از تمام خانه‌هاي خداوند در روي زمين برتر است و اين خانه موازي با خانه‌اي است كه در
بیت‌المأمور ساخته شده است كه
فرشتگان در طواف مي كنند.
سایت اندیشه قم
