غلبه بر خواب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: کم‌تر خوابیدن، خواب.
پرسش: چه کنیم کم‌تر بخوابیم؟
پاسخ:
خوابیدن همچون غذا خوردن و آشامیدن یکی از مهم‌ترین اعمال حیاتی به شمار می‌رود. تمام جان‌داران مهره‌دار، حتی ساده‌ترین انواع جان‌داران بدون خواب قادر به ادامه
حیات خود نیستند، با این تفاوت که انسان‌ها اغلب در
شب به
خواب می‌روند و روز به فعالیت می‌پردازند؛ اما برخی جانوران روز می‌خوابند و شب به فعالیت می‌پردازند.
قرآن کریم خوابیدن را یکی از نشانه‌های قدرت خداوند و
اسرار خلقت حکیمانه او می‌داند. قرآن کریم می‌فرماید: «از نشانه‌های قدرت اوست خوابیدن شما در
شب و روز تا این‌که از فضل پروردگار به طلب
روزی برخیزید، در این (حالت) برای قومی که سخن
حق را بشنوند، عبرت‌هایی است».
چه مقدار خواب، جواب‌گوی نیاز طبیعی انسان است؟
در جواب باید گفت افراد تا آن اندازه به خواب نیاز دارند که بتوانند در طول
روز کاملاً بیدار، هشیار و سرحال باشند. نیاز اختصاصی هر فرد به خواب نسبت به دیگری متفاوت است،
سن،
عادت، شرایط زندگی همه در میزان و مدت خواب دخالت دارند. قاعده‌ای که بیش‌تر عمومیت دارد این است که هر اندازه عمر شخص بیش‌تر شود، احتیاج او به خواب کم‌تر خواهد بود... پیرمردان بسیار کم‌خوابند، غالباً پنج یا شش ساعت اگرچه عمیق هم نباشد، برایشان کافی است، فرد بالغ و
جوان معمولاً در شبانه‌روز به هفت یا هشت ساعت خواب نیازمند است؛ ولی می‌توان بی‌آن‌که به سلامتی آسیبی برسد، از این قاعده عمومی تجاوز کرد؛ یعنی بیش از هشت ساعت یا کم‌تر از آن خوابید. بسیارند اشخاصی که در شبانه‌روز بیش از پنج تا شش ساعت نمی‌خوابند و در‌عین‌حال دارای
سلامت کامل هستند و مقاومتشان در کار بسیار است.
ابتدا لازم است اشاره‌ای به علل فزون‌خوابی افراد داشته باشیم. عللی که به فزون‌خوابی کمک می‌کند از قرار زیر است که خود می‌تواند منجر به اختلال جدی روان‌شناختی شود:
۱. محیط و اطرافیان کسل و پرخواب؛
۲. شکست‌های متوالی؛
۳. اهمال‌کاری و فردا فردا کردن در برنامه‌ها و کارها؛
۴. عدم فعالیت‌های فیزیکی؛
۵. بی‌کاری؛
۶. پرخوری و چاقی؛
۷. بی‌هدفی در
زندگی و نیافتن سؤال‌های بنیادین زندگی از کجا آمده‌ام به کجا می‌روم؟ من به عنوان
انسان چه وظایفی در هستی دارم و...؟
۸. باورهای نادرست؛
۹. عدم
اعتماد به نفس و ... .
اگر زیاد به خواب می‌روید، ابتدا بهتر است علل آن را بیابید و بعد در پی درمان آن برآیید. با‌این‌حال ما چند دستورالعمل تجربی را بیان می‌کنیم، امیدواریم با عمل کردن به این خواسته‌ها مشکل شما برطرف گردد.
در این باره به دو
روایت اشاره می‌کنیم:
در روایتی از
موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) منقول است که: خاریدن بدن، غلبه خواب بر انسان و... علامت زیادتی خون و (غلظت) آن است
که می‌شود آن را با
حجامت درمان نمود.
در این رابطه
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: غلبه خواب را می‌توان با حجامت درمان کرد.
هر موقع که می‌خواهید بخوابید، این
آیه شریفه را بخوانید: «
قُلْ اِنَّما اَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحی اِلَیَّ اَنَّما اِلهُکُمْ اِلهٌ واحِدٌ فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لا یُشْرِکْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ اَحَداً».
چون که از
امام صادق (علیه‌السّلام) منقول است: «هر فرد در موقع خوابیدن آیه شریفه فوق را بخواند، هر وقت از شب که بخواهد بیدار شود، بیدار می‌گردد».
پیش از ظهر به ویژه بین ساعت ۱۱ تا ۱۲ که اوج خواب طبیعی است، بخوابید.
از خوردن غذاهای سنگین و دارای پروتئین زیاد در شب خودداری کنید و غذاهای سبک میل نمایید.
دمای هوای اتاق خود را تنظیم کنید؛ مثلاً در زمستان زیاد گرم نباشد و در تابستان از هوای معتدل برخوردار باشد.
سعی کنید هر شب، مقداری از خوابتان را کم کنید تا به مرور زمان
خواب شما به حالت مقبول تنظیم گردد.
ورزش‌های ملایم در کاهش خواب تأثیرات بسیار مفیدی دارد. از انجام آن
غفلت نکنید.
در موقع
مطالعه هنگامی که خواب بر شما غلبه کرد، به بیرون از اتاق بیایید و در هوای آزاد تنفس نمایید.
در کنار میز مطالعه‌تان ظرف
آب تمیز بگذارید و تا خواب شما را فرا گرفت، مقداری آب به صورت خود بپاشید و این کار گذشتگان ما در حین مطالعه بوده است.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «غلبه بر خواب»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۳/۲۸.
