شکاف کعبه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: شکاف کعبه.
پرسش: چرا شکاف کعبه بعد از چندین بار تجدید بنا هنوز مشاهده می‌شود؟ آیا این شکاف دلیل دیگری ندارد؟
پاسخ: تاریخ و منابع اسلامی به ما می‌گوید که خانه
کعبه چندین بار تجدید بنا شده است؛ اما در مورد نحوه ولادت
حضرت علی علیه‌السلام و شکافته شدن دیوار کعبه کسی آن را مورد تردید قرار نداده است. هم منابع
اهل سنت و هم شیعیان آن را بدون تردید نقل کرده‌اند؛ ولی بعد از ولادت حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ نیز کعبه چندین بار بازسازی و یا تجدید بنا شده است؛ بنابراین به‌طور طبیعی باید آثار شکافی که برای تولد حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ در کعبه ایجاد شده بود، از بین رفته باشد و این مطلبی است که هیچ‌یک از شیعیان منکر آن نیستند، و اهمیتی هم ندارد که اثر آن شکاف به دلیل تجدید بنا از بین رفته باشد، چون آنچه که اهمیت دارد، خود اعجاز شکاف کعبه هست که به‌طور حتم به وقوع پیوست و منابع معتبر
شیعه و اهل سنت آن را به وفور بیان کرده‌اند.
آنچه که از منابع روایی
اسلام در این مورد به دست می‌آید، این است که کعبه نخستین خانه
توحید است و باسابقه‌ترین معبدی است که در روی
زمین وجود دارد. هیچ مرکزی پیش از آن مرکز نیایش و پرستش پروردگار نبوده است، خانه‌ای است که برای مردم و به سود جامعه بشری در نقطه‌ای که مرکز اجتماع و محلی پر
برکت است، ساخته شده است.
لازم است برای رسیدن به پاسخ بهتر این پرسش، تاریخ مختصری از بازسازی این خانه
مقدس را بدانیم.
خانه کعبه به دست
حضرت آدم علیه‌السلام ساخته شد و سپس در
طوفان نوح آسیب دید و به‌وسیله
ابراهیم خلیل علیه‌السلام تجدید بنا شد.
حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ در
نهج‌البلاغه در این زمینه می‌فرماید: «آیا نمی‌بینید که
خداوند مردم
جهان را از زمان
آدم تا به امروز به‌وسیله قطعات سنگی
امتحان کرده و آن را خانه محترم خود قرار داده، سپس به آدم و فرزندانش دستور داد که به گرد آن طواف کنند».
ابن شهر آشوب، از امیر المؤمنین ـ علیه‌السلام ـ
روایت کرده است که در مورد معنای آیه: «
إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ»
در جواب مردی که پرسید: آیا کعبه اولین بیت است؟ حضرت فرموند: نه، قبل از کعبه خانه‌هایی دیگر نیز بوده، لیکن کعبه اولین خانه مبارکی است که برای مردم بنا نهاده شد. خانه‌ای که در آن
هدایت و
رحمت و برکت است و اولین کسی که آن را بنا نهاد ابراهیم بود، و بعد از او قومی از
عرب جرهم آن را بنا کردند، و باز روزگار آن را ویران کرد،
عمالقه برای بار سوم آن را بنا کردند، و برای نوبت چهارم، قریش آن را تجدید بنا نمودند.
بعد از آن‌که زمام امر کعبه به دست قصی بن کلاب، یکی از اجداد رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ افتاد (یعنی قرن دوم قبل از هجرت) قصی آن را خراب کرد و از نو با استحکامی بیشتر بنا نمود و با چوب دوم (درختی شبیه به نخل) و کنده‌های نخل آن را پوشانید، و این بنا هم‌چنان بر جای بود تا زمانی که عبداللَّه زبیر در عهد
یزید بن معاویه مسلط بر حجاز شد و یزید سرداری به نام حصین را برای ویران کردن آن فرستاد، و در اثر
جنگ و سنگ‌های بزرگی که لشکر یزید با منجنیق به طرف شهر مکه پرتاب می‌کردند، کعبه خراب شد و آتش‌هایی که باز با منجنیق به‌سوی شهر می‌ریختند، پرده کعبه و قسمتی از چوب‌های آن را سوزانید.
بعد از آن‌که با مردن یزید جنگ تمام شد، عبداللَّه بن زبیر به فکر افتاد، کعبه را خراب نموده، بنای آن را تجدید کند، دستور داد گچی ممتاز از یمن آوردند، و آن را با گچ بنا نمود و حجر
اسماعیل را جزء خانه کرد، و در کعبه را که قبلاً در بلندی قرار داشت، تا روی
زمین پایین آورد و در برابر در قدیمی، دری دیگر کار گذاشت. تا مردم از یک در وارد شوند و از در دیگر خارج شوند و ارتفاع کعبه را ۲۷ ذراع (تقریباً سیزده متر و نیم) قرار داد و چون از بنای آن فارغ شد، داخل و خارج آن را با مشک و عبیر معطر کرد، و آن را با جامه‌ای از ابریشم پوشانید، و در هفدهم
رجب سال ۶۴ هجری از این کار فارغ گردید.
و بعد از آن‌که عبد‌الملک مروان متولی امر خلافت شد،
حجاج بن یوسف خانه‌ای را که عبداللَّه بن زبیر ساخته بود خراب نموده به شکل قبلی‌اش برگرداند. حجاج دیوار کعبه را از طرف شمال شش ذراع و یک وجب خراب نموده و به اساس
قریش رسید و بنای خود را از این سمت بر آن اساس نهاد، و باب شرقی کعبه را که ابن زبیر پایین آورده بود در همان جای قبلی آن (تقریبا یک متر و نیم یا دو متر بلندتر از کف) قرار داد و باب غربی را که عبداللَّه اضافه کرده بود مسدود کرد، آن‌گاه زمین کعبه را با سنگ‌هایی که زیاد آمده بود، فرش کرد.
وضع کعبه بدین منوال باقی بود، تا آن‌که
سلطان سلیمان عثمانی در سال ۹۶۰ روی کار آمد، سقف کعبه را تغییر داد و چون در سال هزار و صد و بیست و یک هجری احمد عثمانی متولی امر
خلافت گردید، مرمت‌هایی در کعبه انجام داد، و هنگامی که سیل عظیم سال هزار و سی و نه بعضی از دیوارهای سمت شمال و شرق و غرب آن را خراب کرده بود، سلطان مراد چهارم، یکی از پادشاهان آل عثمان دستور داد آن را ترمیم کردند و کعبه دیگر تا به امروز دست‌کاری نشد.
در مورد ولادت
امام علی علیه‌السلام در کعبه کسی آن را مورد تردید قرار نداده است و همه مسلمانان چه
شیعه، چه اهل سنت این
اعجاز را پذیرفتند و در منابع معتبر شیعی این‌گونه آمده است که در ذیل می‌آید.
یزید بن قعنب می‌گوید: من با
عباس بن عبدالمطلب و جمعی از عبدالعزی برابر خانه کعبه نشسته بودیم که فاطمه بنت اسد مادر امیر المؤمنین ـ علیه‌السلام ـ که نه ماه به او آبستن بود آمد و درد زاییدن داشت؛ گفت خدایا من به تو
ایمان دارم و بدان چه از نزد تو آمده است؛ از رسولان و کتاب‌ها
مؤمن هستم و به
سخن جدم ابراهیم خلیل ـ علیه‌السلام ـ تصدیق دارم و اوست که این بیت عتیق را ساخته به حق آن‌که این خانه را ساخته و به
حق مولودی که در شکم من است، این ولادت را بر من آسان کن.
یزید بن قعنب می‌گوید: ما به چشم خود دیدیم که خانه خدا از پشت شکافت و فاطمه به درون آن رفت و از دیده ما نهان شد و دیوار به هم آمد و خواستیم قفل در خانه را بگشاییم، ولی گشوده نشد و دانستیم که این امر از طرف خدای ـ عزوجل ـ است.
و پس از چهار روز بیرون آمد و امیر المؤمنین را در دست داشت و سپس گفت: من بر همه
زنان گذشته فضیلت دارم؛ زیرا آسیه بنت مزاحم خدا را به نهانی پرستید؛ در آن‌جا که پرستش خدا خوب نبود جز از روی ناچاری، و
مریم دختر عمران نخل خشک را به دست خود جنبانید تا از آن خرمای تازه چید و خورد و من در خانه محترم خدا وارد شدم و از میوه
بهشت و بار و برگش خوردم و چون خواستم بیرون آیم، یک هاتفی آواز داد: ای
فاطمه! نام فرزندت را علی بگذار که او
علی است و خدای اعلی می‌فرماید: من نام او را از نام خود گرفتم و به ادب خود تادیبش نمودم و غامض
علم خود را به او آموختم و اوست که بت‌ها را در خانه من می‌شکند و اوست که در بام خانه‌ام
اذان می‌گوید و مرا تقدیس و تمجید می‌کند خوشا به حال کسی که او را دوست دارد و فرمان‌بردار اوست و بدا به حال کسی که او را دشمن دارد و نافرمانی او کند.
در میان دانشمندان اهل تسنن نیز گروه زیادی به این حقیقت تصریح نموده و آن را یک فضیلت بی‌نظیر خوانده‌اند.
به‌عنوان مثال حاکم نیشابوری در
مستدرک می‌گوید: در اخبار
متواتر آمده است که «فاطمه بنت اسد»، حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ را در درون خانه کعبه، به
دنیا آورد.
هم‌چنین ساعدی به نقل از
صحاح شش‌گانه
اهل سنت می‌گوید: بنا به قولی حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ در روز جمعه، ۱۳ رجب، سی سال از «عام الفیل» گذشته، و ۲۳ سال به هجرت پیغمبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مانده، در
مکه مکرمه درون خانه کعبه متولد شد و به قول دیگر، ۲۵ سال پس از «عام الفیل»، و دوازده سال پیش از
بعثت، ولادت یافته است و به قول دیگر، ده سال پیش از بعثت، متولد شده و پیش از حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ هیچ فرزندی در خانه کعبه، تولد نیافته است.
با توجه به این مطالب روشن می‌شود که شیعه و اهل تسنن باور دارند که معجزه شکاف کعبه یقینی است و
تولد حضرت علی علیه‌السلام در داخل کعبه انجام گرفت. بنابراین با توجه به تخریب و تجدید بنای کعبه در سال‌های بعد از ولادت و
زندگی حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ به‌طور طبیعی باید آثار شکاف به وجود آمده در هنگام ورود مادر امیرالمؤمنین ـ علیه‌السلام ـ به داخل کعبه از بین رفته باشد و این حقیقتی است که کسی نمی‌تواند منکر آن باشد و کسی از شیعیان
علی علیه‌السلام نیز منکر این حقیقت نیست، ولی آنجه که
شیعه به آن می بالد این است که این
معجزه از آن کسی است که او یگانه مولود کعبه است و شیعه مفتخر به پی‌روی از اوست. و اهمیتی هم ندارد که اثر آن شکاف به دلیل تجدید بنا از بین رفته باشد؛ چون آنچه که اهمیت دارد، خود
اعجاز شکاف کعبه هست که به‌طور حتم به وقوع پیوست و منابع معتبر شیعه و اهل سنت آن را به وفور بیان کرده‌اند.
پایگاه اسلام کوئست.
