حجاب زنان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حجاب،
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، ستر، پوشش،
اسلام .
پرسش: حجاب زنان در زمان پیامبر و قبل از آن چگونه بوده است؟
پاسخ: پوشش زنان در زمان پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ پوشش متداول و مرسوم آن زمان بوده؛ یعنی زنان بدنشان را می‌پوشاندند و روسری روی سر آنها بوده؛ ولی مقداری از گوش و گردن و قسمتی از سینه‌ی آنها پیدا بود که آیه نازل شد و به پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ دستور داده شد که به زنان بگو آن مقدار را نیز بپوشانند، تا زینت آنها پیدا و آشکار نباشد.
واژه ی "حجاب" در لغت به معنای پرده، حاجب و چیزی است که میان دو چیز حایل و فاصله می‌شود.
البته همان‌گونه که
مفسران و محققان گفته‌اند، واژه‌ی حجاب به معنای پوشش زنان، اصطلاحی است که بیشتر در عصر ما پیدا شده و اصطلاحی جدید است. آنچه در گذشته‌ها در این مورد به کار می‌رفته ـ به‌ویژه در اصطلاح
فقها ـ واژه‌ی "
ستر " است که به معنای پوشش است.
لزوم پوشیدگی زن در برابر مرد بیگانه یکی از مسائل مهم اسلامی است. در
قرآن کریم برای رشد و تعالی زن و نیز سالم‌سازی محیط خانه و
اجتماع ، حجاب برای زنان، واجب شده است.
آنچه را که از
تاریخ استفاده می‌شود، این است که حجاب به معنای پوشش زنان، قبل از
اسلام در
جهان و در ادیان مختلف با شکل‌های متفاوت وجود داشته و این
حکم تأسیسی نیست؛ یعنی اسلام آن را
اختراع نکرده؛ بلکه
دین اسلام آن را پذیرفته و چنان‌که از تاریخ زمان پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ استفاده می‌شود، اسلام قدری محدوده‌ی آن را وسیع‌تر کرده و به آن شدت بخشیده است.
در ایران قبل از اسلام، در میان قوم
یهود ، در هند، حجاب‌های سخت و شدیدی وجود داشت. در ایران باستان حتی پدران و برادران نسبت به زن شوهردار
نامحرم شمرده می‌شدند.
بنابراین، آنچه را که از تاریخ استفاده می‌شود این است که زنان در زمان پیامبر دارای حجاب بودند؛ البته نه
حجاب کامل ، زنان
عرب معمولاً پیراهن‌هایی می‌پوشیدند که گریبان‌هایشان باز بود، دور گردن، سینه، در معرض دید بود. روسری‌هایی که به سر می‌انداختند، قسمت‌های پایین آن را به پشت سر می‌انداختند؛ به‌طور طبیعی گوش‌ها و گوش‌واره‌ها و جلوی سینه و گردن نمایان بود.
نتیجه این‌که
حجاب زنان در زمان پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ این‌گونه بوده است که تمام بدن آنان در پوشش بوده، همچنین روسری به سر می‌انداختند، منتها مقداری از سینه و گردن آنان و جاهایی که محل
زینت و موجب تحریک
شهوت مردان است، باز بود.
از
امام باقر ـ علیه‌السلام ـ روایت شده:"روزی در هوای گرم
مدینه زن جوان زیبایی در‌حالی‌که طبق معمول روسری خود را به پشت گردن انداخته و دور گردن و بناگوشش پیدا بود، از کوچه عبور می‌کرد، مردی از
اصحاب رسول خدا از طرف مقابل می‌آمد، آن منظره‌ی زیبا، سخت نظر او را جلب کرد و چنان غرق تماشای آن زن زیبا شد که از خودش و اطرافش غافل گشت و جلوی خودش را نگاه نمی‌کرد، آن زن وارد کوچه‌ای شد و جوان با چشم خود او را دنبال می‌کرد؛ همان‌طور که می‌رفت ناگهان استخوان یا شیشه‌ای که از دیوار بیرون آمده بود، به صورتش اصابت کرد و صورتش را مجروح ساخت، وقتی به خود آمد که خون از سر و صورتش جاری شده بود. با همین حال به حضور
پیامبر رفت و ماجرا را به عرض رساند.
این‌جا بود که آیه‌ی
حجاب نازل شد".
"و به زنان با ایمان بگو چشم‌های خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را ـ جز آن مقدار که نمایان است ـ آشکار ننمایند و (اطراف) روسری‌های خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود) و زینت خود را آشکار نسازند، مگر...".
بدیهی است که این آیه در مقام بیان توسعه‌ی محدوده‌ی
پوشش و حجاب است؛ زیرا قسمت‌های دیگر بدن با لباس‌های مرسوم آن زمان که همان پیراهن‌های بلند بوده پوشیده می‌شد و فقط قسمت‌های سینه و گردن بود که باز بود.
آنچه در این آیه محل دقت و مورد نظر است جمله‌ی "ولیضربن بخمرهن علی جیوبهن" است.
راغب در مفردات می‌گوید:اصل خمر به معنای پوشانیدن شیء است و به آنچه با آن چیزی را می‌پوشانند، خمار گویند؛ ولی در
عرف ، خمار مخصوص شده به آنچه زن سر خود را با آن می‌پوشاند.
گفته‌اند وقت نزول آیه زنان، اطراف چارقد و روسری را جمع کرده، به پشت سر می‌انداختند و سینه‌هایشان آشکار می‌شد.
بنابراین، معنای آیه این می‌شود که زنان می‌باید روسری خود را بر روی سینه و گریبان خویش قرار دهند، تا گردن و سینه با آن پوشانده شود.
ابن عباس در تفسیر این بخش از آیه می‌گوید: یعنی زن، مو و سینه و دور گردن و زیر گلوی خود را بپوشاند.
از
عایشه نقل شده: همین که آیه‌ی ۳۱ سوره‌ی نور
نازل شد، هیچ زنانی را همانند زنان انصار، مشاهده نکردم و دیده نشد که آنان همچون سابق بیرون بیایند.
پایگاه اسلام کوئیست.
