حجاب اسلامی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حجاب اسلامی.
پرسش: الف. حجاب اسلامی چیست؟ ب. آیا چادر یا مانتو، رنگی بودن یا رنگی نبودن آن در حجاب تأثیر دارد یا فقط پوشیده بودن زن منظور است، لطفاً توضیح دهید؟
پاسخ: مراد از حجاب اسلامی، پوشش و حریم قائل شدن در معاشرت زنان با مردان نامحرم در انحای مختلف رفتار (مثل نحوه پوشش، نگاه، حرف زدن و راه رفتن) است. در انتخاب
رنگ لباس نیز باید رنگی را برگزینیم که هدف اصلی یعنی حفظ ارزش‌های والای زنان و دختران تأمین گردد.
اسلام گرچه رنگ خاصی را برای پوشش بانوان تعیین نکرده است؛ اما در عین حال از رنگی که سبب جلب توجه نامحرم گردد، نهی فرموده است. بنابراین پوشیدن هر نوع لباس زینتی، در حضور نامحرم مورد نهی خداوند است. زینتی بودن لباس گاهی به نوع قیمت پارچه و گاهی به دوخت و رنگ آن بستگی دارد. بنابراین اگر رنگ لباس روشن از نظر
عرف زینت محسوب شود و جلب توجه نامحرم کند، قطعاً پوشیدن آن مورد
رضای خداوند نیست. چادر رنگی، مانتوی رنگی، دستکش رنگی و اساساً هر نوع لباس دارای رنگ روشنی از دو حال خارج نیست: یا
یقین داریم که زینت محسوب می‌شود و سبب جلب توجه نامحرمان می‌گردد و یا لااقل
شک داریم که از نظر عرف زینت محسوب می‌شود یا خیر. در هر دو صورت احتمال این‌که پی‌آمد منفی به دنبال داشته باشد، وجود دارد. فرد متدین و مذهبی هیچ‌گاه در موارد مشکوک نیز گام برنمی‌دارد. لذا چه خوب است که از پوشیدن لباس‌هایی با رنگ روشن اجتناب نموده و وقار و عفت خویش را با پوشیدن لباس ساده و معمولی حفظ نماییم.
حجاب در لغت به معنای، پرده و
پوشش آمده است، استعمال این کلمه بیش‌تر به معنای پرده است. این کلمه از آن جهت مفهوم پوشش می‌دهد که پرده، وسیله پوشش است.
به نگهبانان، حاجب می‌گویند چون مانع ورود اغیار و بیگانگان در یک حریم و محیط خاص است. بنابراین حجاب و پوشش زن به منزله یک حاجب و مانع در مقابل افراد نامحرم است که قصد نفوذ و تصرف در حریم ناموس دیگران را دارند.
در این نوشتار مراد ما از حجاب، پوشش اسلامی است و مراد از پوشش اسلامی زن، به عنوان یکی از احکام وجوبی اسلام، این است که
زن هنگام معاشرت با
مردان بدن خود را بپوشاند و به جلوه‌گری و خودنمایی نپردازد.
علاوه بر این، در
قرآن از انواع دیگر حجاب که در رفتار خارجی
انسان تجلی می‌کند نام برده شده است؛ مثل حجاب و پوشش در نگاه که
مردان و
زنان در مواجهه با نامحرم به آن توصیه شده‌اند: «ای رسول ما! به مردان مؤمن بگو تا چشم‌ها را از نگاه ناروا بپوشانند»
یا در
آیه دیگر همین
سوره آمده که «ای رسول ما! به زنان مؤمن بگو تا چشم‌ها را از نگاه ناروا بپوشند».
نوع دیگر حجاب و پوشش قرآنی، حجاب گفتاری زنان در مقابل نامحرم است: «نازک و نرم با مردان سخن نگویید، مبادا آن که دلش بیمار (هواوهوس) است، به
طمع بیفتد».
نوع دیگر حجاب و پوشش قرآنی، حجاب رفتاری زنان در مقابل نامحرم است و به زنان دستور داده شده است به گونه‌ای راه نروند که با نشان دادن زینت‌های خود باعث جلب توجه نامحرم شوند.
از مجموع مباحث طرح شده به‌روشنی استفاده می‌شود که مراد از حجاب اسلامی،
پوشش و حریم قائل شدن در
معاشرت زنان با مردان نامحرم در انحای مختلف رفتار (مثل نحوه پوشش، نگاه، حرف زدن و راه رفتن) است.
از نظر اسلام، وجود زن زینت‌بخش
آفرینش انسان است و افق
روح او تجلی‌گاه
رحمت الهی است. زن مظهر ظرافت و جمال
آفرینش است.
حال جایگاه والای این گوهر آفرینش اقتضا دارد که در صدف
حجاب قرار گیرد تا ارزش‌های او حفظ شود. بنابراین فلسفه حجاب، حفظ ارزش‌های والای زنان و
دختران است. پس در انتخاب
رنگ لباس نیز باید رنگی را برگزینیم که
هدف اصلی یعنی حفظ ارزش‌های والای زنان و دختران تأمین گردد.
اسلام گرچه رنگ خاصی را برای پوشش بانوان تعیین نکرده است؛ اما در عین حال از رنگی که سبب جلب توجه نامحرم گردد، نهی فرموده است.
خداوند درباره یک نمونه شایع زینت، که در صدر اسلام وجود داشته می‌فرمایند: «زنان پای بر
زمین نکوبند تا زینت‌های مخفی پاهایشان معلوم نگردد ...».
فقها با
استنباط از این
آیه فرموده‌اند: «پوشیدن آنچه در
عرف مردم زینت محسوب شود (مانند گلوبند، گوشواره و...) در برابر نامحرم
حرام است».
بنابراین پوشیدن هر نوع لباس زینتی، در حضور نامحرم مورد نهی خداوند است. زینتی بودن لباس گاهی به نوع قیمت پارچه و گاهی به دوخت و رنگ آن بستگی دارد. بنابراین اگر رنگ لباس روشن از نظر عرف زینت محسوب شود و جلب توجه
نامحرم کند، قطعاً پوشیدن آن مورد
رضای خداوند نیست. چادر رنگی، مانتوی رنگی، دستکش رنگی و اساساً هر نوع لباس دارای رنگ روشنی از دو حال خارج نیست: یا یقین داریم که زینت محسوب می‌شود و سبب جلب توجه نامحرمان می‌گردد و یا لااقل
شک داریم که از نظر عرف زینت محسوب می‌شود یا خیر. در هر دو صورت احتمال این‌که پی‌آمد منفی به دنبال داشته باشد، وجود دارد. فرد متدین و مذهبی هیچ‌گاه در موارد مشکوک نیز گام برنمی‌دارد. لذا چه خوب است که از پوشیدن لباس‌هایی با رنگ روشن اجتناب نموده و وقار و
عفت خویش را با پوشیدن لباس ساده و معمولی حفظ نماییم.
۱. مسئله حجاب، مرتضی مطهری، انتشارات صدرا، ۱۳۷۷ ش.
۲. حریم عفاف، (حجاب، نگاه) روح‌الله حسینیان، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۲ ش.
۳. حجاب، مهدی مهریزی، تهران مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، ۱۳۷۹ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حجاب اسلامی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۷/۲۶.
