• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تکرار داستان بنی‌اسرائیل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: داستان بنی‌اسرائیل، تاریخ، قوم یهود.

پرسش: چرا خداوند تبارک و تعالی سرگذشت بنی‌اسرائیل و قوم یهود را بسیار بازگو کرده است؟ آیا تاریخ این قوم دوباره و در آینده تکرار خواهد شد؟

پاسخ: در تاریخ یک ملت و قوم، صدها نکته آموزنده علمی نهفته است که در هر جایی از قرآن به عنوان یک شاهد عینی و تجربی در قالب فلسفه و علت شکل گرفتن حوادث تاریخی مثل شکست‌ها و پیروزی‌ها و عوامل رشد اخلاقی و یا فساد اخلاقی و... مطرح است.
تاریخ بنی‌اسرائیل هنوز هم ادامه دارد؛ ولی آن‌چه که مربوط به فلسفه تاریخ است، عوامل شکست و ذلت و نابودی بنی‌اسرائیل است که بارها تکرار شده و باز هم تکرار می‌شود و تکرار نهایی که منجر به نابودی کامل بنی‌اسرائیل و قوم یهود بشود، هنوز واقع نشده است و بر‌اساس وعده قرآن کریم در آینده واقع می‌شود.



قرآن کریم کتاب راهنما و هدایت بشر به سوی کمال و رسیدن به خداوند متعال است؛ «ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدیً لِلْمُتَّقِینَ؛ این کتاب با عظمتی است که شک در آن راه ندارد و مایه هدایت پرهیزکاران است».
قرآن مجید انسان را از خواری و دنیاپرستی باز می‌دارد و به سوی عزت و افتخار، توحید و یکتاپرستی فرا می‌خواند.


در این‌که چرا داستان بنی‌اسرائیل در قرآن زیاد تکرار شده، به خاطر این است که در تاریخ یک ملت و قوم، صدها نکته آموزنده علمی نهفته است که در هر جایی از قرآن به عنوان یک شاهد عینی و تجربی در قالب فلسفه و علت شکل گرفتن حوادث تاریخی مثل شکست‌ها و پیروزی‌ها و عوامل رشد اخلاقی و یا فساد اخلاقی و... مطرح است.


برخی نکات آموزنده داستان بنی‌اسرائیل، عبارت‌اند از:

۳.۱ - سرپیچی نکردن از خدا

هر کس در برابر فرمان‌های خدا لجاجت و سرپیچی کند، ذلیل می‌شود. (بقره، ۶۱)

۳.۲ - بزرگ‌ترین گناه

انحراف از توحید به شرک و بت‌پرستی، بزرگ‌ترین گناه و انحراف است. (بقره، ۵۱-۵۴)

۳.۳ - سخت‌گیری بر بندگان

اگر در ایمان آوردن و پیروی از پیامبران الهی، بندگان سخت بگیرند، خداوند متعال هم بر آن‌ها سخت می‌گیرد. (بقره، ۶۷-۷۴)


وقتی بخشی از تاریخ یک قوم یا ملت بیان می‌شود، در حقیقت تکرار نیست؛ بلکه در هر فراز آن نکته‌ای تازه وجود دارد و بیان یک قانون و اصل جدید از انگیزه و فلسفه تاریخ است؛

۴.۱ - آیه ۴۰ سوره بقره

به عنوان نمونه، در سوره بقره، آیه ۴۰ می‌فرماید: «ای فرزندان اسرائیل! نعمت‌هایم را که بر شما ارزانی داشتم به یاد آرید و به پیمانم وفا کنید، تا به پیمانتان وفا کنم و تنها از من بترسید».

۴.۲ - وفای به عهد

بعد از یادآوری نعمت‌های بزرگ مادی و معنوی، این اصل را یادآور شده که وعده‌های پیروزی که به شما داده شده، یک‌طرفه نیست. شما به پیمانتان وفا کنید تا من هم به پیمانم وفا کنم و یک قانون سرنوشت‌ساز تکوینی در تاریخ انسان‌هاست.

۴.۳ - آیه ۴۹ و ۵۰ سوره بقره

یا آن‌که در ماجرای بنی‌اسرائیل و فرعون در آیه ۴۹ و ۵۰ می‌فرماید: «ما شما را از عذاب و نابودی فرعون نجات دادیم، پیامبر فرستادیم و با چشم خود دیدید که دشمن شما را غرق کردیم؛ ولی شما به دنبال غیبت چندروزه حضرت موسی (علیه‌السلام) به دنبال گوساله‌پرستی رفتید!».
بنابراین در آیات مذکور، عوامل بدبختی و خوش‌بختی در تاریخ قوم بنی‌اسرائیل بیان شده و هر کدام با بینش تازه و نکات جدید و قوانین و اصولی همراه است که جنبه تکرار ندارد و این رویه در تمام قسمت‌هایی که ماجرای بنی‌اسرائیل تکرار شده، جاری است؛

۴.۴ - آیه ۲۳ و ۲۴ سوره آل‌عمران

به عنوان مثال در سوره آل‌عمران، آیه ۲۳ و ۲۴،ذ به صفت غرور در وجود بنی‌اسرائیل اشاره کرده که منکر سوختن توسط آتش جهنم بودند.

۴.۵ - آیه ۱۵۳ تا ۱۶۱ سوره نساء

یا در سوره نساء، آیه ۱۵۳ تا ۱۶۱، عوامل این‌که قوم یهود و بنی‌اسرائیل گرفتار عذاب دردناک شدند، بیان می‌کند.

۴.۶ - آیه ۱۲ و ۱۳ سوره مائده

در سوره مائده، آیه ۱۲ و ۱۳، عواملی که باعث سعادت و سربلندی بنی‌اسرائیل می‌شد، بیان کرده و...
بنابراین تاریخ به طور تکرار نقل نشده؛ بلکه در هر بخش نکته آموزنده و قابل عبرت وجود دارد که به عنوان فلسفه تاریخی به علت اصلی پیدایش پیروزی و شکست اشاره دارد.


اما درباره تکرار تاریخ قوم بنی‌اسرائیل نیز باید گفت: تاریخ بنی‌اسرائیل هنوز هم ادامه دارد؛ ولی آن‌چه که مربوط به فلسفه تاریخ است، عوامل شکست و ذلت و نابودی بنی‌اسرائیل است که بارها تکرار شده و باز هم تکرار می‌شود و تکرار نهایی که منجر به نابودی کامل بنی‌اسرائیل و قوم یهود بشود، هنوز واقع نشده است و بر‌اساس وعده قرآن کریم در آینده واقع می‌شود؛ چنان‌که می‌فرماید: «هنگامی که نخستین وعده فرا رسد مردانی پیکارجو را بر شما می‌فرستیم (تا سخت شما را در هم کوبند، حتی برای به دست آوردن مجرمان) خانه‌ها را جست‌وجو می‌کنند و این وعده‌ای است قطعی». بدتر از همه، سرنوشت صهیونیست ـ یهودی است که که تمام بدی‌های جهان را در خود دارند ... .


۱. علامه طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، (قم، انتشارات اسلامی)، ج۱۲، ص۲۱۸-۲۶۶.
۲. مجله حوزه، دفتر تبلیغات اسلامی، شماره مهر، آبان، آذر و دی، سال ۱۳۷۴، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
۳. محسن قرائتی، تفسیر نور، (قم، مؤسسه در راه حق)، ج۱، ص۱۷۸-۲۵۰.


۱. بقره/سوره۲، آیه۲.    
۲. بقره/سوره۲، آیه۶۱.    
۳. بقره/سوره۲، آیه۵۱-۵۴.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۶۷-۷۴.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۴۰.    
۶. بقره/سوره۲، آیه۴۹-۵۰.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، ج۱، ص۲۴۷-۲۵۶، همان، چاپ پنجم، ۱۳۶۷.    
۸. آل‌عمران/سوره۳، آیه۲۳-۲۴.    
۹. نساء/سوره۴، آیه۱۵۳-۱۶۱.    
۱۰. مائده/سوره۵، آیه۱۲ و ۱۳.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، ج۴، ص۳۰۷-۳۱۵، همان، چاپ پنجم، ۱۳۶۷.    
۱۲. اسراء/سوره۱۷، آیه۵.    




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تکرار داستان بنی‌اسرائیل»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۱۰.    



جعبه ابزار