تواتر روایات حضرت مهدی میان اهل سنت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اهل سنّت،
امام مهدی (علیه‌السّلام)،
امامت،
مهدویت.
پرسش: آیا در میان بزرگان اهل سنت، کسانی بوده‌اند که قائل به تواتر روایات امام مهدی (علیه‌السّلام) باشند؟
پاسخ:
با تکیه بر تتبع برخی از محققان،
تعدادی از بزرگان
اهل سنّت را که به
تواتر احادیث بشارت به
امام مهدی (علیه‌السّلام) اعتقاد داشته‌اند، برمی‌شماریم:
ابوالحسین محمّد بن حسین بن ابراهیم سِجِزی (سِجِستانی) آبری شافعی، (م ۳۶۳ق) که از محدثان بزرگ اهل سنّت به شمار می‌رود، در کتاب مناقب الشافعی به تواتر احادیث مهدی (علیه‌السّلام) تصریح کرده است. بسیاری از محدثان اهل سنّت به این ادعای مهم توجّه نموده و سخن او را نقل و تایید کرده‌اند. قرطبی در التذکرة،
ابن قَیم جوزیه در المنار المنیف،
ابن حجر عسقلانی در فتح الباری
و تهذیب التهذیب،
سخاوی در فتح المغیث،
سیوطی در رساله العرف الوردی فی اخبار المهدی،
ابن حجر هیثمی در الصواعق المحرقة،
محمّد بن جعفر کتانی در نظم المتناثر من الحدیث المتواتر
و برخی دیگر از محدثان، بدون هیچ‌گونه نقدی بر این ادعا، آن را از آبری نقل کرده‌اند.
عبدالحق بن سیف‌الدین دهلوی (م ۱۰۵۲ ق)، از دانشمندان حنفی در کتاب اشعة اللمعات می‌گوید: «احادیثی که مهدی (علیه‌السّلام) را از نسل
فاطمه زهرا (علیهاالسّلام) معرّفی می‌کند متواتر است».
شمس‌الدین محمّد بن احمد سفارینی نابلسی (م ۱۱۸۸ ق)، از علمای حنفی در کتاب لوامع الانوار بر اساس احادیث متواتر، یکی از نشانه‌های قیامت را ظهور پیشوایی لازم الاتباع می‌داند که پایان بخش سلسله
امامت است؛ نامش محمّد و مشهورترین لقبش مهدی است.
ابوعبداللَّه محمّد بن علی یمنی صنعانی، مشهور به شوکانی (م ۱۲۵۰ یا ۱۲۵۵ ق)، یکی دیگر از دانشمندان برجسته سنّی مذهب است که احادیث مهدی منتظر (علیه‌السّلام) را متواتر می‌داند. او در این‌باره کتابی مستقل با عنوان التوضیح فی تواتر ما جاء فی المهدی المنتظر تالیف کرده و پس از ذکر مجموعه‌ای از احادیث وارده در این موضوع می‌گوید: «احادیثی که درباره مهدی منتظر و نزول عیسی رسیده متواتر است و این مقدار برای کسی که ذره‌ای ایمان و اندکی انصاف داشته باشد کفایت می‌کند».
شیخ عبدالمحسن عَبّاد آل‌بدر از عالمان معاصر و استاد برجسته دانشگاه اسلامی
مدینه در نگاشته‌ای با عنوان عقیدة اهل السنة و الاثر فی المهدی المنتظر به صورت مستند پاسخ منکران مهدویت را داده است. این نگاشته متن سخنرانی این استاد سَلَفی در یکی از مراکز دانشگاهی مدینه منوره است که در شماره سوم مجله دانشگاه اسلامی مدینه چاپ، و به صورت جداگانه نیز با تکمیل و تحقیق، در قالب کتاب منتشر شده است. «این کتاب، با عنوان مصلح جهانی به فارسی ترجمه و منتشر شده است.» وی در این اثر، تعدادی از دانشمندان اهل سنّت را که بر تواتر احادیث امام مهدی (علیه‌السّلام) تصریح کرده‌اند نام می‌برد و کثرت این احادیث، تعدد طرق آن و اعتقاد فرقه‌های مختلف اسلامی به مضمون آنها را دلیلی بر وجود حقیقتی ثابت می‌داند که در
آخرالزمان به وقوع خواهد پیوست. بر همین اساس او تصدیق احادیث مهدی (علیه‌السّلام) را لازمه
ایمان به
پیامبر خدا (صلی‌اللّه‌علیه‌وآله) و
اخبار غیبی او می‌داند و منکران این حقیقت را افرادی نادان، ستیزه‌جو یا بی‌اطلاع قلمداد می‌کند.
علاوه بر محدثان یادشده، بسیاری دیگر از دانشمندان اهل سنّت بر تواتر یا صحت احادیث بشارت به امام مهدی (علیه‌السّلام) گواهی داده‌اند.
توافق عموم مذاهب اسلامی بر این اعتقاد اصیل چنان روشن است که حتّی مخالفان و منکران مهدویت نیز نمی‌توانند منکر این اجماع شوند. ابن خلدون، که یکی از مهم‌ترین مخالفان یا تردیدکنندگان در این باور شمرده می‌شود، در این‌باره چنین نوشته است:
بدان که در گذر روزگاران میان تمام پیروان اسلام مشهور شد که ناگزیر در پایان دوران مردی از خاندان نبوی سر بر می‌افرازد که به دین استواری می‌بخشد و دادگری پدیدار می‌سازد و
مسلمانان وی را پیروی می‌کنند و بر سرزمین‌های اسلامی فرمان‌روا خواهد بود و مهدی نامیده می‌شود.
احمدامین مصری نیز، که از جمله افراد نادر مخالف با مهدویت به شمار می‌رود، معترف است که باور به مهدی در میان همه طوایف اسلامی وجود داشته و عقیده‌ای اسلامی به شمار می‌رود. او در کتابی که در مخالفت با اصل مهدویت نگاشته، ناچار به این حقیقت اعتراف کرده است: «...امّا اهل سنّت نیز به
مهدویت ایمان آورده‌اند».
با توجّه به آنچه گذشت، به خوبی آشکار می‌شود که اعتقاد به مهدویت و انتظار ظهور قائم (علیه‌السّلام)، باوری نیست که ساخته و پرداخته پیروان
اهل بیت (علیهم‌السّلام) باشد. شاید در میان اعتقادات کمتر موضوعی را بتوان یافت که تا این حد مورد توجّه و توافق دانشمندان همه فرق اسلامی باشد. بر این اساس با جرئت می‌توان ادعا کرد که این موضوع، امری قطعی است و از ضرورت‌های اسلامی به شمار می‌رود. البته فرقه‌های اسلامی در همه جنبه‌ها و جزئیات عقیده مهدویت هم‌داستان نیستند. جنبه‌هایی از این باور در میان مذاهب اصلی اسلام یکسان و مشترک است و در بخش‌هایی از آن هم اختلاف نظر وجود دارد.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «تواتر روایات حضرت مهدی در اهل سنت» تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۲/۰۹.
