• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تعداد فرزندان حضرت علی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: فرزندان و همسران امام علی علیه‌السلام.
پرسش: همسران حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ چند تا بودند و تعداد فرزندان آنها را مرقوم فرمایید.
پاسخ: در موضوع تعداد فرزندان حضرت امیرالمؤمنین ـ علیه‌السلام ـ اقوال مختلفی نقل شده است.



با توجه به اختلاف قابل توجهی که در بین مورخان و نسب شناسان موجود است و بعضی از آنان شمار فرزندان آن بزرگوار را تا پنجاه و سه (۵۳) فرزند رسانده‌اند،
[۱] العمری، النسابة، علی بن محمد بن علی، المجدی فی انساب الطالبیین، متوفای قرن ۵، مکتبه آیت الله العظمی مرعشی نجفی، مطبعة سیدالشهداء، چ اول، ۱۴۰۹ هـ، ص ۱۱.
بحث را در دو بخش پی م/ی‌گیریم:

۱.۱ - بخش اول:

آنچه که مشهور بین اصحاب است و تقریباً اکثریت قریب به اتفاق آن را بیان کرده‌اند.
مشهور میان مورخان تعداد فرزندان حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ را بیست و هشت (۲۸) گفته‌اند، دوازده پسر و شانزده دختر، به ترتیب زیر:
الف. حضرات امام حسن و امام حسین ـ علیهم‌السلام ـ و محسن و زینب کبر ی و زینب صغری که کنیه او ام‌کلثوم می‌باشد، مادر آنان حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ است.
ب. محمد حنفیه، مادر وی خوله بنت جعفر بن قیس حنفیه است.
ج. عمر و رقیه که دوقلو به دنیا آمدند؛ مادرشان ام‌حبیب (ام‌حبیبه) بنت ربیعه است.
د. عباس و جعفر و عثمان و عبدالله، هر چهار برادر کربلا در رکاب حضرت سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ به شهادت رسیدند؛ مادرشان ام‌البنین ـ سلام‌لله‌علیها ـ دختر خرام بن خالد کلابیه است.
هـ. ابوبکر محمداصغر و عبیدالله،هر دو نفر در کربلا شهید شدند؛ مادر آنان لیلی دختر مسعود نهشلی از تیره تمیم است.
و. یحیی، مادر وی اسماء بنت عمیس است.
ز. ام‌الحسن و رمله، مادرشان ام‌مسعود (ام‌سعید) دختر عروة بن مسعود ثقفی است.
ح. نفیسه، زینت صغری و رقیه صغری و ام‌هانی و ام‌الکرام و جمانه (ام‌جعفر) و اُمامه و ام‌سلمه و خدیجه و فاطمه از چند مادر.

۱.۱.۱ - نکته:

لازم به یادآوری است که شیخ مفید(ره) در آغاز کلام خود، تعداد فرزندان حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ را بیست و هفت (۲۷) فرزند ذکر کرده و وجود پسری به نام «محسن» سقط شده را به نظر گروهی از شیعیان نسبت می‌دهد.

۱.۱.۲ - نتیجه بنابر قول مشهور:

از آمار ارائه شده روشن شد که: فرزندان حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ یقیناً دوازده پسر و شانزده دختر بوده‌اند.

۱.۲ - بخش دوم:

بیان موارد اختلافی:
برخی از مورخان فرزندان دیگری را از همسرانی دیگر برای آن حضرت نوشته‌اند؛ از جمله:
۱. محمد اوسط، مادر وی اُمامه دختر أبی‌العاص بن ربیع، که مادرش دختر رسول‌الله ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ است.
[۷] ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۵.

۲. دختری که در سنین کودکی از دنیا رفت، مادرش محیاة دختری امری القیس کلبی است.
[۹] ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۵.

۳. بنا به قولی اسماء بنت عمیس از حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ پسری به نام «عون» نیز به دنیا آورده است.
[۱۲] ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۴.

۴. تمیمه و میمونه را هم از دختران حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ به‌شمار آورده‌اند، مادران این دو دختر أم‌ولد (کنیز) بوده‌اند.
[۱۳] ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۵.
[۱۴] البغدادی، ابن خشاب، عبدالله بن نصر؛ تاریخ موالید الائمه و وفاتهم (مجموعة نفیسه)، متوفای ۵۶۷ هـ، مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، ۱۴۰۶ هـ، ص ۱۷۱.

۵. نسابه‌ عمری چهار پسر به نام‌های «عباس اصغر، عبدالرحمان عمر اصغر، عثمان اصغر و جعفر اصغر» و یک دختر به نام «امة الله» بدون بیان نام مادر برای حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ آورده است.
[۱۵] العمری، النسابة، علی بن محمد بن علی، المجدی فی انساب الطالبیین، متوفای قرن ۵، مکتبه آیت الله العظمی مرعشی نجفی، مطبعة سیدالشهداء، چ اول، ۱۴۰۹ هـ، ص ۱۱.



اين اختلاف را با يكی از دو روش زير می‌توان برطرف كرد:
الف. ممكن است بعضی از فرزندان آن حضرت به دو اسم مشهور و خوانده شده باشند.
ب. محتمل است مورخانی كه آمار كمتری برای شمار فرزندان آن امام گفته‌اند، برخی از فرزندان حضرت علی ـ عليه‌السلام ـ را كه در دوران كودكی و حيات ظاهری آن حضرت از دنيا رفته‌اند، به‌حساب نياورده باشند.
پيامبر اكرم ـ صلی‌الله‌عليه‌و‌آله ـ فرمود: انا و علی ابوا هذه الامة؛ من و علی پدران اين امت هستيم.


۱. العمری، النسابة، علی بن محمد بن علی، المجدی فی انساب الطالبیین، متوفای قرن ۵، مکتبه آیت الله العظمی مرعشی نجفی، مطبعة سیدالشهداء، چ اول، ۱۴۰۹ هـ، ص ۱۱.
۲. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، متوفای ۶۵۵ ه، دار احیاء التراث العربی، چ دوم، ۱۳۸۶ ه، جزء ۹، ص ۲۴۲. ابی أبی‌الحدید از «عبیدالله» به نام «عبدالله» یاد کرده است.    
۳. الشیخ المفید، الارشاد، متوفای ۴۱۳ ه، المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، چ اول، ۱۴۱۳ ه، ج ۱، صص ۳۵۴ ۳۵۵    
۴. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، متوفای ۶۵۵ ه، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چ دوم، ۱۳۸۶ ه، جزء ۹، صص ۲۴۲ ۲۴۳.    
۵. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، ‌تاریخ الطبری، متوفای ۳۱۰ ه، دار المعارف، مصر، چ دوم، ج ۵، صص ۱۵۳ ۱۵۴.    
۶. الشیخ المفید، الارشاد، متوفای ۴۱۳ ه، المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، چ اول، ۱۴۱۳ ه، ج ۱، صص ۳۵۴ ۳۵۵    
۷. ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۵.
۸. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، ‌تاریخ الطبری، متوفای ۳۱۰ ه، دار المعارف، مصر، چ دوم، ج ۵، ص ۱۵۴.    
۹. ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۵.
۱۰. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، ‌تاریخ الطبری، متوفای ۳۱۰ ه، دار المعارف، مصر، چ دوم، ج ۵، ص ۱۵۴.    
۱۱. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، ‌تاریخ الطبری، متوفای ۳۱۰ ه، دار المعارف، مصر، چ دوم، ج ۵، ص ۱۵۴.    
۱۲. ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۴.
۱۳. ابن شهر آشوب، همان، ص ۳۰۵.
۱۴. البغدادی، ابن خشاب، عبدالله بن نصر؛ تاریخ موالید الائمه و وفاتهم (مجموعة نفیسه)، متوفای ۵۶۷ هـ، مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم، ۱۴۰۶ هـ، ص ۱۷۱.
۱۵. العمری، النسابة، علی بن محمد بن علی، المجدی فی انساب الطالبیین، متوفای قرن ۵، مکتبه آیت الله العظمی مرعشی نجفی، مطبعة سیدالشهداء، چ اول، ۱۴۰۹ هـ، ص ۱۱.



سایت اندیشه قم    







جعبه ابزار