• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تبیین قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: تبیین قرآن کریم.
پرسش: خداوند متعال وظیفه تعلیم و تبیین قرآن کریم را به عهده چه کسانی قرار داده است؟

پاسخ:



قرآن نازل شد تا همه انسان‌ها از ظلمات جهل و نادانی به‌سوی نور رهنمون گردند.
همو رحمتی است از طرف خدای رحیم بر مؤمنین که به آن عامل‌اند. در‌عین‌حال برای بدکاران ترس و هشدار را همراه آورده است.

کتابی است که در آن هرچه موجب سعادت و شقاوت انسان‌هاست، آورده شده و جز پاکان کسی به حریم آن راه پیدا نمی‌کند.

پس برای دست‌یابی به این شفای امراض قلب، هم درون را باید پاک کرد و هم به پاکان واقعی که در واقع صاحبان اصلی قرآن هستند، توسل جست و دامن آن‌ها را گرفت تا بهره‌ای از قرآن برد.


پیامبر و اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ و علماء دین‌شناسی که از چشمه جوشان دانش آنان خود را سیراب کرده‌اند و در واقع ادامه‌دهندگان راه آنان و ناشران علوم ایشان و نواب عام امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف هستند، وظیفه تفسیر و تعلیم معارف و علوم قرآن را به عهده دارند.

۲.۱ - پیامبر، بیان‌کننده و مفسر قرآن

خداوند متعال تبیین و تفسیر را در چندین آیه از قرآن، از وظایف پیامبر شمرده و فرموده: ما قرآن را نازل کردیم تا آن را بر مردم بیان و تفسیر نمایی.

«و أنزَلنا إلَیکَ الذِّکرَ لِتَبَیِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ إلَیهِم؛ به‌سوی تو قرآن را نازل کردیم تا آن را بر آن‌ها تفسیر و تبیین کنی».

۲.۱.۱ - اطاعت از پیامبر

از طرفی در قرآن، خداوند متعال اطاعت از پیامبر را قرین اطاعت خویش شمرده و فرموده که از امر و نهی او پی‌روی کنید.

بنابراین یکی از وظایف پیامبر، تبیین و تفسیر قرآن است و بر مردم نیز واجب است در قول و عمل از او اطاعت کنند.

۲.۲ - امامان، رهبران جامعه و مفسران قرآن

امامان معصوم علیهم‌السلام قرآن را تفسیر می‌کردند
[۱۲] حر عاملی، وسائل‌ الشیعة، داراحیاءالتراث العربی، ۱۳۹۱ ه. ق، ج ۱، ص ۳۲۷، باب ۳۹.
[۱۳] حر عاملی، وسائل‌ الشیعة، داراحیاءالتراث العربی، ۱۳۹۱ ه. ق، ج ۱، ص ۲۹۱، باب ۲۳.
و از دیگران نیز می‌خواستند که از آن‌ها در مورد هر مسئله‌ای و مطلبی که می‌گویند شاهدی از قرآن بخواهند.

۲.۲.۱ - روایتی از پیامبر

پیامبر گرامی اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمود: به اهل بیت من چیزی را (به گمان خود) نیاموزید؛ چراکه آن‌ها آگاه‌ترین مردم هستند.

۲.۲.۲ - راسخان در علم

خدا در قرآن راسخون در علم را به‌عنوان افرادی که علم و دانش در وجودشان استقرار یافته و ریشه دوانده، معرفی کرده است. در تفسیر برهان بیش‌تر از یازده روایت نقل کرده که راسخان در علم پیامبر و اهل بیت او هستند.
[۱۵] به نقل از قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، دارالکتب الاسلامیة، چاپ ششم، ۱۳۷۲، ج ۳، ص ۸۸.


۲.۲.۳ - سخن خداوند متعال

قرآن می‌فرماید: «فَاسْئَلوُا أهلَ الذِّکرِ...؛ از اهل ذکر سؤال کنید».

۲.۲.۴ - مراد از اهل ذکر

ــ از امامان معصوم نقل شده که منظور از اهل ذکر ما اهل بیت هستیم و در کتاب کافی، نه روایت در این مورد ذکر شده است.

ــ در جاهای دیگر قرآن «الذکر» را به‌عنوان قرآن معرفی کرده و بدین ترتیب اهل بیت علیهم‌السلام اهل قرآن خواهند بود که در تفسیر قرآن باید به اهل آن رجوع کرد.

۲.۳ - علما، ناشران علوم ائمه و مفسران قرآن

علمای دین‌شناسِِ مخالف هوا و هوس، ناشران علوم ائمه علیهم‌السلام و مفسران قرآن هستند.
امامان معصوم ـ علیهم‌السلام ـ همواره مردم را به علمای دین‌شناس که علم خود را در عمل به اثبات رسانده بودند، ارجاع می‌دادند
[۲۰] حر عاملی، وسائل‌الشیعة، داراحیاءالتراث العربی، ۱۳۹۱ ه. ق، ج ۱۸، ص ۱۰۴ و ۱۰۵.
و می‌فرمودند: اگر این‌ها نباشند، دین کهنه می‌شود و از بین مردم می‌رود.
[۲۱] حر عاملی، وسائل‌الشیعة، داراحیاءالتراث العربی، ۱۳۹۱ ه. ق، ج ۱۸، ص ۱۰۳.


۲.۳.۱ - روایتی از امام صادق

به‌عنوان نمونه از امام صادق علیه‌السلام نقل شده که در مورد زرارة که یکی از یاران عالم و با وفای حضرت بود، فرمودند: «(خطاب به مردم) هرگاه حدیثی را خواستید، به او رجوع کنید».

۲.۳.۲ - ارجاع مردم به علمای دین‌شناس

امام جعفر صادق علیه‌السلام و امام زمان ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ نیز طبق حدیثی مردم را به علمای دین‌شناسی که عامل به علم خویش هستند، ارجاع داده و بر آن‌ها واجب دانسته‌ از آن‌ها استفاده کنند.

۲.۲.۳ - سخن خداوند متعال

خدا نیز وظیفه تبیین و تفسیر کتاب خویش را بر عهده عالمان نهاده
[۲۲] جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، چ ۳، ۱۳۸۱، ج ۱، ص ۱۳۲.
و فرموده:
«و خدا پیمان گرفت از آنان که کتاب به آن‌ها داده شده (عالمان) که حقایق کتاب آسمانی را برای مردم بیان کنید و کتمان نکنید».


نتیجه این‌که معصومان علیهم‌السلام و علمای دین‌شناس وظیفه تبیین و تفسیر قرآن را به عهده دارند.



۱. تفسیر تسنیم، آیت‌الله جوادی آملی، ج ۱، ص ۳۱ الی ۲۴۱.
۲. آموزش عقاید، مصباح یزدی، ج ۲ ـ ۱، ص ۲۰۴ الی ۳۷۸.
۳. قرآن در اسلام، علامه طباطبایی.



۱. ابراهیم (۱۴)، آیه ۱.    
۲. فرقان (۲۵)، آیه ۱.    
۳. مدثر (۷۴)، آیه ۳۶.    
۴. یونس (۱۰)، آیه ۵۷.    
۵. شوری (۴۲)، آیه ۷.    
۶. نحل (۱۶)، آیه ۸۹.    
۷. واقعه (۵۶)، آیه ۷۹.    
۸. یونس (۱۰)، آیه ۵۷.    
۹. نحل (۱۶)، آیه ۴۴.    
۱۰. نساء (۴)، آیه ۵۹.    
۱۱. حشر (۵۹)، آیه ۷.    
۱۲. حر عاملی، وسائل‌ الشیعة، داراحیاءالتراث العربی، ۱۳۹۱ ه. ق، ج ۱، ص ۳۲۷، باب ۳۹.
۱۳. حر عاملی، وسائل‌ الشیعة، داراحیاءالتراث العربی، ۱۳۹۱ ه. ق، ج ۱، ص ۲۹۱، باب ۲۳.
۱۴. شیخ صدوق، کمال‌الدین و تمام النعمه، ‌ص ۲۵۳، ‌باب ۲۳.    
۱۵. به نقل از قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، دارالکتب الاسلامیة، چاپ ششم، ۱۳۷۲، ج ۳، ص ۸۸.
۱۶. نحل (۱۶)، آیه ۴۳.    
۱۷. انبیاء (۲۱)، آیه ۷.    
۱۸. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری، دارالکتب الاسلامیة، چ ۳، ۱۳۸۸ه ق، ج ۱، ص ۲۱۰ ۲۱۲.    
۱۹. حجر (۱۵)، آیه ۱۹.    
۲۰. حر عاملی، وسائل‌الشیعة، داراحیاءالتراث العربی، ۱۳۹۱ ه. ق، ج ۱۸، ص ۱۰۴ و ۱۰۵.
۲۱. حر عاملی، وسائل‌الشیعة، داراحیاءالتراث العربی، ۱۳۹۱ ه. ق، ج ۱۸، ص ۱۰۳.
۲۲. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، اسراء، چ ۳، ۱۳۸۱، ج ۱، ص ۱۳۲.
۲۳. آل‌عمران (۳)، آیه ۱۸۷.    



سایت اندیشه قم.    


رده‌های این صفحه : تفسیر | قرآن شناسی




جعبه ابزار