بیماری واگیر در قرآن کریم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن،
آیه،
سوره بقره،
سوره طه،
سوره ص.
پرسش: آیا بیماری‌های واگیردار در قرآن مطرح شده است؟
پاسخ اجمالی: در قرآن کریم به صراحت به بیماری‌های واگیردار اشاره نشده است اما مفسرین در چندین مورد، در تفسیر آیات برخی تعابیر آیه را به بیماری واگیردار تفسیر کرده‌اند یا به بیماری‌های مسری اشاره کرده‌اند. از جمله این موارد می‌توان به آیات ۲۴۳ سوره بقره، ۹۷ سوره طه و ۴۴ سوره ص اشاره کرد.
هدف اصلی از نزول قرآن هدایت و تربیت انسان است و در این امر از چیزی فروگذار نکرده و تمام اصول و کلیات که مربوط به هدایت و تربیت انسان است را بیان کرده «وَ نَزَّلْنا عَلَیک الْکتابَ تِبْیاناً لِکلِّ شَی‌ءٍ؛
و ما این کتاب را بر تو نازل کردیم که بیان‌گر هر چیزی (از علوم و معارف) است!» و در موارد لزوم نیز به برخی جزئیات ورود داشته است. ازاین‌رو نباید انتظار داشت تمام جزئیات علوم بشری در قرآن آمده باشد؛ اما در مواردی با اهداف تربیتی به برخی از این مسائل از جمله مسئله بیماری، ورود داشته است.
خداوند متعال در هیچ جای قرآن کریم به صراحت از بیماری واگیردار نامی نبرده است، اما در
تفاسیر قرآن کریم، در چندین مورد، تعابیر برخی آیات به بیماری‌های واگیردار تفسیر شده است:
اکثر
مفسرین شیعه و
اهل سنت متفق القول‌اند که مراد از کلمه «حَذَرَ الْمَوْت» در آیه ۲۴۳ سوره بقره به بیماری واگیردار
طاعون اشاره دارد.
خدای متعال در این آیه شریفه می‌فرماید: «اَ لَمْ تَرَ اِلَی الَّذِینَ خَرَجُوا مِنْ دِیارِهِمْ وَ هُمْ اُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ اَحْیاهُمْ اِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَی النَّاسِ وَ لکنَّ اَکثَرَ النَّاسِ لا یشْکرُون؛ آیا ننگریستی به آن هزاران تن که از بیم مرگ از خانه‌های خود بیرون رفتند؟ پس خدا آنان را گفت: بمیرید سپس زنده‌شان کرد. هرآینه خدا خداوند نیکویی و افزون دهی
[نعمت
] بر مردم است ولی بیشتر مردم سپاس نمی‌گزارند.»
از بعضی روایات استفاده می‌شود که پیشوا و رهبر آنان از آنان خواست که خود را برای مبارزه آماده کنند و از شهر خارج گردند آن‌ها به بهانه اینکه در محیط جنگ مرض طاعون است از رفتن به میدان جنگ خودداری کردند پروردگار آن‌ها را به همان چیزی که از آن هراس داشتند و بهانه فرار قرار داده بودند مبتلا ساخت و بیماری طاعون در آن‌ها شایع شد آن‌ها خانه‌های خود را خالی کرده و برای نجات از طاعون فرار کردند و در بیابان همگی از بین رفتند.
قرآن کریم در مورد
عذاب سامری می‌گوید:
«قَالَ فَاذْهَبْ فَاِنَّ لَک فِی الْحَیوةِ اَن تَقُولَ لَامِسَاس؛
(موسی) گفت: برو که بهره تو در زندگی دنیا این است که (هر کس با تو نزدیک شود) بگوئی «با من تماس نگیر! »
یکی از احتمالات که در تفسیر آیه ۹۷ سوره طه در مورد عذاب سامری بیان شده این است که مقصود آن بود که
حضرت موسی (علیه‌السلام) در حق سامری
نفرین کرد و او به بیماری مرموزی گرفتار شد که واگیردار بود و کسی نمی‌توانست با او تماس بگیرد.
در مورد بیماری حضرت ایوب نیز،
طبری در ذیل آیه ۴۴ سوره «ص» می‌گوید: «چون ایوب گرفتار شد و مردم او را وا گذاشتند، همسرش برای او تلاش روزی می‌کرد
[برای غذا و روزی او تلاش می‌کرد
]روزی
شیطان به مردم گفت: این زن با مردی بیمار سروکار دارد که میان شما می‌آید و ممکن است بیماری او از این زن به شما واگیر شود. او را راه ندهید و کمک مکنید.»
با توجه به این داستان، شیطان می‌خواست بیماری حضرت ایوب (علیه‌السّلام) را مسری و واگیردار جلوه دهد تا دیگران از او و همسرش فاصله بگیرند.
در بعضی تفاسیر ذیل آیه «وَ اَنْذِرْ عَشِیرَتَک الْاَقْرَبِینَ»، به این ماجرا اشاره شده که:
چند روز پس از
جنگ بدر در جسم
ابولهب عدسه ظاهر شد و پسرانش از ترس واگیر او را جدا کردند و چون مرد، سه شبانه روز نعشش بر زمین بود تا گندید و حمالان حبشی، گودالی حفر کردند و با چوب درازی مرده او را در آن افکندند و گودال را از بالا به سنگ‌ها پر کردند.
با توجه به اینکه قرآن کتاب هدایت و تربیت است نباید انتظار داشت که به جزئیات همه علوم پرداخته باشد. ازاین‌رو شاید به دلیل عدم نیاز هدایتی به این بحث، صراحتاً به بیماری‌های واگیردار نپرداخته است؛ اما در تفاسیر ذیل برخی آیات، به مناسبت متن آیه یا
شأن نزول آیات و مباحث مرتبط با آن، به بحث بیماری‌های واگیردار پرداخته شده است.(مفسران فقط به اصل موضوع بیماری واگیردار اشاره کرده‌اند و به درمان و پیشگیری و سایر مسائل نپرداخته‌اند.)
مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی، برگرفته از مقاله «بیماری واگیردار در قرآن کریم» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱/۲۶.
