اقتدای حضرت عیسی به امام زمان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت عیسی (علیه‌السلام)،
نماز،
ظهور امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)،
اقتدا بر امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)،
پیامبران الهی (علیهم‌السلام)،
امامان معصوم (علیهم‌السلام).
پرسش: اگر حضرت عیسی (علیه‌السلام) پیغمبر خداست، به چه دلایلی باید پشت سر
حضرت مهدی (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) نماز بخواند؟ چه برتری حضرت صاحب دارد؟
پاسخ: حضرت عیسی (علیه‌السلام) از پیامبران بزرگ الهی و
اولوالعزم است که دارای کتاب و صاحب
شریعت بوده و در
قرآن کریم به آن تصریح شده است. براساس
روایات صحیح و معتبری که
شیعه و
سنی آن را نقل کرده‌اند، بعد از ظهور حضرت مهدی (علیه‌السلام) حضرت مسیح خواهد آمد و پشت سر امام زمان (علیه‌السلام) نماز خواهد خواند و به عنوان وزیر اعظم یا یکی از وزیران در
دولت مهدوی، ایفای نقش خواهد کرد.
هم‌چنین براساس کتاب،
سنت و
اجماع،
پیامبر خاتم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) افضل و برتر از همه
انبیا و پیامبران الهی است، پس
امیرالمؤمنین و
ائمه اطهار بعد از حضرت که در آفرینش با رسول خدا از یک
نور که نور عظمت
خداوند است آفریده شده‌اند نیز، بر همه انبیا به جز حضرت خاتم برتری و فضیلت دارند. در این باره می‌توان به
آیه مباهله، برخی احادیث معصومان (علیهم‌السلام) و اعتراف خود حضرت عیسی (علیه‌السلام) استناد کرد.
درباره شبهه مطرح‌شده در پرسش نیز باید گفت: این شبهه نه‌تنها از ناحیه
علمای شیعه مردود است، بلکه
علمای اهل سنت (مانند
سیوطی و
ابن‌حجر) نیز آن را قبول ندارند.
نکته مهم دیگر این است که در عصر ظهور، امام زمان (علیه‌السلام)
امامت تامه و مطلقه دارد و حضرت عیسی (علیه‌السلام) با وجود این‌که از پیامبران بزرگ الهی است، ولی دارای سمت
امامت در عصر ظهور نیست. بنابراین اولاً،
امام بر غیر امام افضل است؛ و ثانیاً، نزول حضرت عیسی (علیه‌السلام) در عصر ظهور به عنوان یک پیامبر صاحب شریعت و قانون مستقل قابل اجرا، دلیلی ندارد و آنچه از روایات استفاده می‌شود این است که آن حضرت به عنوان وزیر و مشاور و فرمانده در دولت مهدوی فعالیت می‌کند.
تردیدی نیست که حضرت عیسی (علیه‌السلام) از پیامبران بزرگ الهی و اولوالعزم است که دارای کتاب و صاحب شریعت بوده و در قرآن کریم به آن تصریح شده است: «هنگامی که
فرشتگان گفتند: ای
مریم! خداوند تو را به کلمه (وجود با عظمت) از طرف خودش بشارت می‌دهد که نامش
مسیح، عیسی پسر مریم است؛ در حالی که در این
جهان و جهان دیگر، صاحب شخصیت و از مقربان (الهی) خواهد بود و با مردم در گهواره و در حال کهولت (براساس بعضی روایات، در
آخرالزمان از
آسمان خواهد آمد و در حال کهولت سن با مردم) سخن خواهد گفت و از صالحان (شایستگان) است و به او کتاب و
دانش (
حکمت) و
تورات و
انجیل می‌آموزد و (او را به عنوان) رسول و فرستاده به سوی
بنی‌اسرائیل (قرار داده که به آن‌ها بگوید:) من نشانه از طرف
پروردگار شما، برای‌تان آورده‌ام، .... خداوند پروردگار من و پروردگار شما است، او را بپرستید، این است راه راست».
براساس روایات صحیح و معتبری که شیعه و سنی آن را نقل کرده‌اند، بعد از ظهور حضرت مهدی (علیه‌السلام) حضرت مسیح خواهد آمد و پشت سر امام زمان (علیه‌السلام) نماز خواهد خواند و به عنوان وزیر اعظم یا یکی از وزیران در دولت مهدوی، ایفای نقش خواهد کرد.
• از
رسول خدا نقل شده که فرمود: «همیشه طایفه‌ای از امت من در حالی که از پاکان‌اند، در راه
حق مبارزه می‌کنند، تا
روز قیامت، پس عیسی بن مریم (علیه‌السلام) (از آسمان فرود) می‌آید، سپس امیرشان (حضرت مهدی (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) به حضرت عیسی) می‌گوید: بیا و برای ما
نماز کن (یعنی
امام جماعت باش)؛ پس (حضرت عیسی) می‌گوید: نه، بعضی از شما بر بعضی دیگر امیر (و فرمانروا) هستید؛ زیرا خداوند این امت (امت خاتم) را گرامی داشته است».
• از
امام باقر (علیه‌السلام) روایت شده که فرمود: «... عیسی بن مریم قبل از
قیامت (از آسمان) فرود می‌آید و پشت سر مهدی نماز می‌خواند ...».
تردیدی نیست که براساس کتاب، سنت و
اجماع، پیامبر خاتم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) افضل و برتر از همه
انبیا و پیامبران الهی است، پس امیرالمؤمنین و ائمه اطهار بعد از حضرت که در آفرینش با رسول خدا از یک نور که نور عظمت خداوند است آفریده شده‌اند نیز، بر همه انبیا به جز حضرت خاتم برتری و فضیلت دارند.
در قرآن کریم
علی (علیه‌السلام) و ذریه پاک آن بزرگوار براساس آیه شریفه مباهله نفس پیامبر خوانده شده است:
«
فَمَنْ حَآجَّکَ فِیهِ مِن‌بَعْدِ مَا جَآءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ اَبْنَآءَنَا وَاَبْنَآءَکُمْ وَنِسَآءَنَا وَنِسَآءَکُمْ وَاَنفُسَنَا وَاَنفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ»؛
پس هر کس با تو درباره
بندگی و
رسالت عیسی (علیه‌السلام) مجادله کرد، بعد از آگاهی و علمی که درباره او یافتی، به ایشان بگو بیایید ما فرزندان خود و شما فرزندان خود را، ما
زنان خود و شما زنان خود را، ما نفوس خود (کسانی که به منزله جان ما هستند) دعوت می‌کنم و شما نفوس خود را دعوت کنید. سپس
مباهله می‌کنیم.
«غالب
مفسران و
محدثان شیعه و سنی تصریح کرده‌اند که آیه مباهله در حق
اهل بیت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) نازل شده است و منظور از (انفسنا) تنها علی (علیه‌السلام) بوده است و
احادیث فراوانی در این زمینه نقل شده است».
وقتی امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و ائمه اطهار، نفس رسول خدا باشد، همان‌گونه که پیامبر خاتم افضل و برتر از همه انبیاست، ائمه اطهار (علیهم‌السلام) نیز برتر از همه انبیا به جز پیامبر خاتم خواهد بود. «و این مطلبی است که
علمای امامیه و
مذهب حقه اثناعشری به آن معتقدند»
و وقتی خداوند متعال پیامبر و علی (علیهما‌السلام) را از یک
نور آفریده و چنان‌چه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «من و علی از یک نور (نور عظمت الهی که سایر ائمه نیز از آن خلق شده‌اند) آفریده شده‌ایم»
و وقتی پیامبر همان‌گونه که خود حضرت فرمود: «
أنا سيّدُ ولدِ آدمَ»؛
سید و سرور اولاد
آدم است، علی و ائمه اطهار بعد از حضرت نیز که در آفرینش از نور واحدند، سید و سرور و برترین
اولاد آدم هستند.
و نیز احادیث دیگری که مفاد آن‌ها این است که ائمه اطهار (علیهم‌السلام) و به ویژه امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) وارث علوم همه انبیا و دارای ویژگی‌های آن‌ها به جز نبوت‌اند و
حدیث شریفی که از رسول خدا روایت شده که عیسی بن مریم پشت سر حضرت مهدی (علیه‌السلام)
نماز می‌خواند، خود این حدیث نیز دلیل بر افضلیت ائمه (علیهم‌السلام) بر انبیا به جز حضرت خاتم است.
در برتری ائمه اطهار (علیهم‌السلام) بر انبیا به جز خاتم
پیامبران (علیهم‌السلام) جای تردید نیست و همان‌گونه که اشاره شد، گذشته از
آیه مباهله و احادیثی که در نکته دوم توضیح دادیم، خود همین حدیثی که مفاد آن اقتدا نمودن حضرت عیسی به حضرت مهدی (علیهما‌السلام) است، پاسخ روشنی به سؤال مورد نظر است؛ چون براساس این حدیث که در نکته اول عین
الفاظ آن را ذکر کردیم، وقتی حضرت مهدی (علیه‌السلام) به حضرت عیسی می‌گوید: بیا و برای ما نماز بخوان، یعنی امامت جماعت را بپذیر، حضرت عیسی در جواب آن حضرت می‌گوید: خیر، شما بعضی‌تان بر بعضی دیگر امارت دارید و خداوند این امت را گرامی داشته است.مشاهده می‌کنیم که حضرت عیسی (علیه‌السلام) بر برتری و افضلیت امام (علیه‌السلام) بر خودش و امت اسلامی بر سایر امت‌ها اعتراف می‌کند.
این شبهه که
سعد‌الدین تفتازانی از علمای
اهل سنت آن را طرح کرده: «... عیسی پیامبر است و چگونه ممکن است که به (مهدی (علیه‌السلام)) که نبی و پیامبر نیست اقتدا بکند، پس آنچه گفته می‌شود که عیسی به مهدی (علیهما‌السلام) اقتدا می‌کند، قابل استناد نخواهد بود؟!»،
مطلبی است که نه‌تنها از ناحیه علمای شیعه مردود است، بلکه علمای اهل سنت نیز آن را قبول ندارند:
•
سیوطی در کتاب (
الحاوی للفتاوی) می‌گوید: (این شبهه تفتازانی از اعجب عجائب است؛ زیرا نماز عیسی پشت سر مهدی ثابت است، به احادیثی صحیح (و معتبری) که از رسول خدا نقل شده و او مخبر صادقی است که خبرش قابل تخلف نیست).
•
ابن حجر که از علمای متعصب اهل سنت است، در کتاب (
صواعق المحرقه) خودش می‌گوید: «احادیثی که می‌گوید حضرت عیسی پشت سر حضرت مهدی نماز می‌خواند، در حد
تواتر است»
و هیچ‌گونه مناقشه در آن جای ندارد.
و در پایان لازم است به یک نکته مختصر و مفید دیگری اشاره کنیم و آن این‌که: براساس معتقدات
شیعه، دو امام در یک عصر اجتماع نمی‌کنند و در هر عصری باید فقط یک امام وجود داشته باشد و لو افرادی وجود داشته باشند که صلاحیت
امامت را داشته باشند؛ بنابراین در عصر ظهور،
امام زمان (علیه‌السلام) امامت تامّه و مطلقه دارد و حضرت عیسی (علیه‌السلام) با وجود این‌که از پیامبران بزرگ الهی است، ولی دارای سمت امامت در عصر ظهور نیست. بنابراین اولاً،
امام بر غیر امام افضل است؛ و ثانیاً، نزول حضرت عیسی (علیه‌السلام) در عصر ظهور به عنوان یک پیامبر صاحب
شریعت و قانون مستقل قابل اجرا، دلیلی ندارد و آنچه از روایات استفاده می‌شود این است که آن حضرت به عنوان وزیر و مشاور و فرمانده در دولت مهدوی فعالیت می‌کند.
۱. تفسیر نمونه، ج۲، ذیل آیه مباهله، ناصر مکارم شیرازی.
۲. تفضیل الائمه علی الانبیاء (علیهم‌السلام)، تألیف سیدعلی میلانی.
۳. اصول کافی، ج۲، ترجمه و شرح آیت‌الله محمدباقر کمره‌ای.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اقتدای حضرت عیسی به امام زمان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۹/۱۶.
