آداب تلاوت قرآن کریم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آداب تلاوت،
قرآن.
پرسش: آداب تلاوت قرآن چیست؟
پاسخ: آداب تلاوت قرآن، عبارت‌اند از:
طهارت، صوت زیبا، رو به
قبله بودن، طمأنینه، نگاه به مصحف،
تدبر ، أعوذ بالله گفتن،
ترتیل.
براى
تلاوت قرآن، آداب خاصّى هست؛ از جمله:
در حال
طهارت و با
وضو به تلاوت قرآن بپردازید و در حالى كه
مسواک كرده‌اید، قرآن را تلاوت كنید.
با
صوت زیبا قرآن تلاوت كنید. و با
جَهر متوسّط بخوانید؛ نه با صداى آهسته باشد و نه با صداى بسیار بلند.
در حال تلاوت، با اَدَب و با
طمأنینه و رو به
قبله باشید؛ چه نشسته و چه ایستاده و اگر نشسته مى‌خوانید، تكیه نكنید.
از روى «
مصحف» تلاوت كنید، كه نگاه در «مصحف» و تلاوت از روى آن آثاری خاص دارد و در
روایات روى این موضوع تأكید شده است.
در روایتى از
رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل شده است: «لیس شى‌ء أشدّ على الشّیطان من القرائة فى المحصف نظراً؛
چیزى براى سخت‌تر و كوبنده‌تر از تلاوت قرآن نیست، آن هم از روى مصحف و با نگاه كردن در آن».
قبل از شروع بگویید: «أستعیذ باللَّه السّمیع العلیم من الشّیطان الرّجیم؛ یعنى به خداوند شنوا و دانا، از
شیطان رانده شده پناه مى‌برم». یا بگویید: «أعوذ باللَّه السّمیع العلیم من الشّیطان الرّجیم» و بعد بگویید: «بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم». سپس تلاوت را شروع كنید، تا با عنایت خداى متعال از دخالت‌هاى شیطانى در
نفس خود محفوظ بمانید.
قرآن مى‌فرماید: «فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجِیمِ إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطانٌ عَلَى الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ یَتَوَكَّلُونَ؛
وقتى قرآن را تلاوت مى‌كنى، پناه ببر به خداى متعال از
شیطان مطرود؛ البته شیطان را بر آنانى كه
ایمان آورده و به پروردگارشان
توکل مى‌كنند، تسلط و سیطره‌اى نیست».
ترتیل را مراعات كنید؛ آن‌چنان تند نخوانید كه حروف، كلمات، وقف‌ها و فاصله‌ها به خوبى ادا نشود. هم‌چنین فاصله زیاد و غیر صحیح در میان حروف و كلمات ندهید؛ به نحوى كه حروف و كلمات جدا از هم و غیر مرتبط باشد. در مجموع، باید حروف و كلمات را خوب، روشن و در عین حال، متصل و مرتبط به هم ادا كنید و وقف‌هاى
آیات را هم مراعات نمایید و طورى بخوانید كه
قلوب را به حركت آورد و دل‌ها را تكان دهد.
قرآن، خطاب به رسول اكرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مى‌فرماید: «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتیلاً؛
و قرآن را با ترتیل مناسب آن بخوان».
امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) از پدران بزرگوار خود نقل مى‌كند: از رسول اكرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در خصوص آیه «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتیلاً» سؤال شد و حضرت در توضیح و
تفسیر آیه فرمود: «بیّنه تبیاناً و لاتنثره نثر الرّمل، و لا تهذّه هذا الشعر، قفو عند عجائبه، و حرّكوا به القلوب، و لا یكون همّ أحدكم آخر السّورة؛
قرآن را روشن و واضح تلاوت كن و حروف و كلمات آن را جدا از هم و پراكنده مساز، مانند پراكنده ساختن دانه هاى ریگ از یكدیگر، و آن را سریع و تند تلاوت نكن، همانند تند خواندن
شعر. وقتى به
عجایب قرآن مى رسید، توقف كنید و به
تدبر و
تأمل بپردازید و با تلاوت آن دل‌ها را به حركت آورید و با شتاب و بى‌تأمّل نخوانید؛ به نحوى كه بخواهید زود به آخر
سوره برسید».
به هنگام تلاوت قرآن، به چیز دیگرى فكر نكنید و متوجه
آیات قرآن باشید.
در آیات قرآن
تدبر كنید كه در این صورت، از انوار، هدایت‌ها، حقایق، معارف و دقایق و
اسرار قرآن كریم، به اندازه خود بهره‌مند خواهید شد.
تلاوتى كه در آن تدبر نباشد، آن طور كه شایسته است، فایده‌اى نخواهد داشت. البته این بدان معنا نیست كه اگر كسى اهل تدبر نباشد و یا معانى آیات را حتى در حد ترجمه نداند، از تلاوت قرآن نتیجه‌اى نخواهد برد! چنین كسى هم با مراعات قسمتى از آداب تلاوت، بهره خود را خواهد برد.
حق آیات را مراعات كنید؛ به این معنا كه به هنگام تلاوت قرآن، وقتى از
رحمت و
بهشت یاد مى‌شود، خود را از آن
رحمت محروم نبینید و وقتى به آیات
عذاب و
آتش و
سخط و
غضب مى‌رسید، بترسید و به خداى متعال پناه ببرید كه از اهل
عذاب و
آتش نباشید و مشمول سخط و غضب نگردید. وقتى به
آیات تکبیر، تعظیم، تسبیح و تحمید مى رسید، به
تکبیر،
تعظیم،
تسبیح و تحمید حق بپردازید. هنگامى كه به آیات
استغفار و طلب
عفو و
بخشش مى‌رسید،
استغفار كنید و
طلب عفو و
مغفرت نمایید. آنجایى كه به ذكر
صالحان مى‌رسید، از خدا بخواهید شما را نیز از آنان و در جمع آنان قرار دهد و آن گاه كه به ذكر
اهل طغیان و
غفلت مى‌رسید، از خدا بخواهید كه شما را از ورود به جمع آنان حفظ كند.
امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «اذا مررت بآیة فیها ذكر الجنّة فاسأل اللَّه الجنّة، و اذا مررت بآیة فیها ذكر النّار فتعوّذ باللَّه من النّار؛
به هنگام
تلاوت قرآن وقتى به آیه‌اى رسیدى كه در آن ذكر بهشت شده است، از خدا
بهشت را بخواه، و وقتى به آیه‌اى رسیدى كه در آن
ذکر آتش به میان آمده است، به خدا پناه ببر از آتش».
سایت شهر سؤال، برگرفته از مقاله «آداب تلاوت قرآن کریم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۷/۲۰.
